İngiliz Guardian gazetesinin haberine göre, Türkiye İngiltere'den plastik atık ithalatını artırıyor. Ancak uzmanlar bu durumun çevreye zarar verme ihtimali nedeniyle endişeli. Malezya ve Vietnam'ın İngiltere'den plastik çöp ithalatına sınırlama getirmesi ve Polonya'nın da konuyu değerlendirmeye başlamasının ardından, Türkiye İngiltere'den en çok plastik çöp ithal eden ülkeler arasına girdi.
Bu durum bir yandan çevreye zarar vereceği gerekçesiyle uzmanları endişelendiriyor, diğer yandansa çöp toplayıcıları bu durumun gelirlerini azalttığını söylüyor. Sokak Atık Toplayıcıları Derneği Başkanı Recep Karaman, "Yıllık ortaya çıkan 6 milyon ton plastik çöpün 3,5 milyonunu biz topluyoruz" diyor: "Ancak ithalatlar nedeniyle kazancımız düştü, topladığımız çöpün değerini düşürüyorlar."
İngiltere Çevre Ajansı'na ihracatçılar tarafından bildirilen verilere göre, 2018'in ilk 3 ayında İngiltere Türkiye'ye gemiyle 27 bin 34 ton plastik çöp gönderdi. BBC Türkçe’nin aktardığına göre geçen yılın aynı döneminde ise bu sayı 12 bin 22 tondu. Ekim ayında Türkiye'nin Polonya'yı geçerek, İngiltere'den en çok plastik çöp alan ikinci ülke konumuna yükselmesi bekleniyor.
İngiltere'deki şirketlerin geri dönüşüm dışında yurt dışına çöp ihraç etmeleri yasak. Ancak İngiltere Çevre Ajansı'nın bu çöplerin geri dönüşümle yeniden dolaşıma sokulup sokulmadığını ve nehir ile denizlere sızmasının engellenip engellenmediğini henüz denetlemediği belirtiliyor. Gazete, “Türkiye’nin geri dönüşüm sicili çevre gözlemcilerini ikna edecek cinsten değil” diyor.
“TÜRKİYE SADECE YÜZDE 1’İNİ GERİ DÖNÜŞTÜRÜYOR”
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) 2015 yılında dair verileri, Türkiye’nin çöpünün sadece yüzde 1’ini geri dönüşüme yolladığını, gerisini ise katı atık sahasına gönderdiğini gösteriyor. Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, Türkiye plastik atıkları geri dönüştürme konusunda en başarısız ilk 20 ülke arasında.
Çöpleri toplamakla yükümlü belediyeler, 2016’da 31 milyon ton çöp topladılar. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre bu çöplerin sadece yüzde 9,8’i geri dönüşüme gönderildi. Ambalaj atıklarının ayrı toplanarak geri dönüşüme kazandırılması amacı ile kurulmuş kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Pagçev’in genel müdürü Yağmur Cengiz, mevcuttakinden çok daha fazla sayıda atık toplama ve geri dönüşüm tesisine ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Şu an 751 lisanslı geri dönüşüm tesisi ve 566 atık toplama ve ayırma tesisi bulunuyor. Gazete, İngiltere’den ihraç edilen çöplerin çevreye zarar vereceğine dair endişeler olduğunu yazıyor. Değerlendirilebilir Atık Malzemeler Sanayicileri Derneği’nin (TÜDAM) başkanı Vedat Kılıç, Türkiye’ye ithal edilen plastik atıklardaki artışın bir yandan plastik sanayi için imkan oluşturduğunu söylüyor.
Sektör son 2 yılda önemli oranda kârını artırdı ve yatırımlar yeni işyerlerinin açılmasını sağladı. Ancak ihraçların kontrol altında tutulması gerektiği konusunda uyarıyor. Çukurova Üniversitesi’nden akademisyen Sedat Gündoğdu, plastik atıkların Akdeniz’de izini sürüyor. Araştırmalarına göre, Türkiye sahilleri tüm Akdeniz’deki en kirli sahiller. Bunun nedenlerini tarımsal faaliyetler, az gelişmiş altyapı, kentleşmede artış ve yetersiz çöp değerlendirme politikalarına bağlıyor.
Mersin, Adana ve Antalya Türkiye’deki diğer sahil kentlerinden daha fazla çöp üretiyor. “Yoğun yağışlar bu çöpleri nehirler aracılığıyla denizlere taşıyor” diyor. Gündoğdu, geri dönüşümün çözüm olmadığını, tek çözümün plastik atıkları azaltmak olduğunu söylüyor ve uyarıyor: “Aksi takdirde Akdeniz sahillerine gelen Avrupalılar da dahil herkes kendi çöpünde yüzmek zorunda kalabilir.”
