Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkiler yumuşuyor... Türkiye Rus doğalgazına olan bağımlılığını azaltmak için İsrail ile anlaşmak üzere. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu anlaşmanın çok yakın olduğunu belirtirken iki taraf arasındaki yapılacak boru hattının maliyetinin 2 milyar dolar olarak olacağı belirtiliyor.
2010 yılında gerçekleşen Mavi Marmara baskını ile kopan ve diplomatik ilişkilerin maslahatgüzarlık seviyesine indiği Türkiye İsrail ilişkileri düzelme yoluna girdi.
İsrail’in 2006’dan beri sürdürdüğü Gazze ablukasını yumuşatma sinyalleri göstermesi ve Türk inşaat şirketlerinin başta Tel-Aviv olmak üzere İsrail’den bir çok ihale almasının ardından ilişkiler doğalgaz anlaşması görüşmeleri ile yeni bir boyut kazandı.
İLİŞKİLER 10 YIL ÖNCESİNE DÖNEBİLİR
Haaretz gazetesinin haberine göre İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu iki ülke arasındaki uzlaşmanın çok yakın olduğunu ve ilişkilerin 10 yıl öncesine döneceğini söyledi.
İlişkilerin normalleştirilmesine yönelik en büyük adımın, basında maliyetinin 4 milyar doları bulacağı iddia edilen İsrail – Türkiye arasında yapılması planlanan doğalgaz anlaşması olduğu belirtiliyor.
Türkiye bu anlaşma ile doğalgazda sorunlu olduğu Rusya’ya bağımlılığı hedeflerken, İsrail de çıkardığı doğalgazı hem Türkiye’ye satmak hem de Türkiye üzerinden dünyaya pazarlamak istiyor.
Ancak anlaşmanın gerçekleşmesi için birçok engelin aşılması gerekiyor. Türkiye ile İsrail arasındaki gerilime karşın ticaretin devam ettiğini belirten Cumhuriyet Halk Partisi Enerji Komisyonu Başkanı Necdet Pamir, Türkiye ile İsrail arasında olası gaz anlaşmasının zor olduğunu söyledi.
Zorlu, Çalık ve Turcas gibi firmaların bu konu üzerine çalışmaları ve fizibilite raporları olduğunu belirten Pamir “Buna karşın İsrail gazının Türkiye’ye gelmesi önünde büyük engeller var. İsrail gazı bizim tanımadığımız Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, sorunlu olduğumuz Suriye ve İsrail ile sorunları olan Lübnan’dan geçmek zorunda.” dedi.
‘ANAYASA MAHKEMESİ SORUN’
İsrail Anayasa Mahkemesi’nin de büyük sorun teşkil ettiğini belirten Pamir “Mahkeme, Leviathan gaz sahasında çalışan Noble gibi enerji şirketlerinin rekabet hukukuna uygun davranmadıklarını belirterek karşı karar aldı. İsrail Anayasa Mahkemesi de anlaşmanın önündeki engellerden biri” dedi. Pamir ayrıca Türkiye ile İsrail’in anlaşmasının yetmeyeceği, AB gibi çevredeki önemli aktörlerin de onay vermesi gerektiğini söyledi.
Anlaşmaya karşı çıkacak en önemli güçlerden birinin Rusya olacağını vurgulayan Pamir “İsrail’in Rusya ile geniş ilişkileri var.
Rusya, gerginlik yaşadığı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a hareket alanı bırakmak istemiyor. Bu yüzden Türkiye’nin doğalgaz ithalatında Rusya’ya alternatif yollar bulmasına karşı çıkacaktır. İsrail de Rusya’nın hem Suriye hem de İran’a S-400 füzeleri vermesinden rahatsız.
İsrailli yetkililer, geçtiğimiz günlerde bir araya geldikleri Ruslara “Siz İran’a füze vermeyin, biz de Türkiye’ye doğalgaz göndermeyelim” önerisini sundular. Rusya, İsrail – Türkiye anlaşmasının önünü kesmek için İsrail’in en büyük düşmanı İran’a füze yerleştirebilir” dedi.
Necdet Pamir hem Rum gazı hem de İsrail gazının dünyaya pazarlanabileceği tek alanın Türkiye’nin güneyi olduğunu ve bu yüzden pazarlıklarda Türkiye’nin güçlü olduğunu belirten Pamir yine de anlaşma şansının zor olduğunu, hem AKP hükümetinin hem de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun açıklamalarının iç politikadaki meseleleri gölgeleme amacı taşıdığını söyleyerek “Tüm bu açıklamalar hem Türkiye’de hem de İsrail’de gündem deiştirmeye yönelik adımlar. Bu anlaşma son zamanlarda her iki ülkede de önemli meseleleri görgelemek için temcit pilavı gibi önümüze konuluyor. Netenyuahu’nun da İsrail’de durumu kritik.” dedi.
Pamir ayrıca “Yapılan araştırmalar sonunda anlaşma maliyetinin yaklaşık 2 milyar dolar olacağını gösteren çalışmalar var. Örneğin Norveç merkezli Prior Center’in araştırması 2 milyar doları bulacağını gösteriyor” dedi.
