AA muhabirinin, 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı öncesi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı verilerinden yaptığı derlemeye göre, Türkiye, küresel ticarette stratejik sektör konumuna gelen denizcilikte önemli adımlar attı.
Türk denizciliği son dönemde uygulanan politikalarla hedeflerine ilerlerken, bu alanda atılan adımlardan biri 2004'te başlatılan ÖTV'siz yakıt uygulamasıyla kabotaj taşımacılığının canlandırılması oldu. Bugüne kadar toplam 7 milyar 250 milyon lira ÖTV tahsil edilmeyerek, sektöre önemli destek sağlandı.
Uygulama sayesinde, kabotaj taşımacılığında 2003'e göre 2018'de elleçlenen yük miktarında yüzde 104'lük, taşınan yolcu sayısında yüzde 40'lık ve taşınan araç sayısında yüzde 112'lik artış sağlandı. Bu çerçevede kabotaj taşımacılığı canlandırılırken, kara yolu ağırlıklı yurt içi taşımacılığın deniz yoluna kaydırılmasının önü açıldı.
Ayrıca 2003 yılına göre 2018'de limanlardaki toplam yük elleçlemesinde yüzde 142, konteyner elleçlemesinde yüzde 335 artış gerçekleşti.
Akdeniz ve Karadeniz çanağındaki komşu ülkelerle geliştirilen ikili ve çok taraflı ilişkiler kapsamında kurulan uluslararası düzenli Ro-Ro hatlarında taşınan araç sayısında 2003'e göre geçen yıl yüzde 165 artış oldu.
Türk filosunun kapasitesi arttı
Bu süreçte deniz ticaret filosu da büyüdü. Türk sahipli filo, 2003'te 8,8 milyon detveyt ton kapasiteyle dünyada 19'uncu sıradayken, geçen yıl itibarıyla 28,6 milyon detveyt ton kapasitesiyle 15'inci sıraya yükseldi.
Denizcilikteki büyümeye paralel olarak kruvaziyer turizmde potansiyeli değerlendirme çalışmalarına hız verildi. İzmir 2011, 2012 ve 2013'te Avrupa'nın en iyi kruvaziyer destinasyonu ödülüne üst üste üç kez layık görülmüştü. Buna karşın, bölgede yaşanan gelişmelerin etkisiyle kruvaziyer turizm yolcu sayısı geçen yıl 214 bine kadar geriledi. Gelecek dönem sayının hızla artırılması hedefleniyor.
Türk bayraklı gemiler beyaz listede
Türk bayraklı gemiler, 2008'den itibaren Paris Memorandumu kapsamında beyaz listede yer almaya başladı.
"Denizci millet" sloganının bir uygulaması olarak toplumda deniz sevgisini yerleştirmek, deniz kültürünü yaygınlaştırmak için yurt genelinde amatör denizciliğe özendirici çalışmalar kapsamında Deniz Kültürünü Tanıtım ve Eğitim Merkezleri Projesi başlatıldı.
Dünyanın en kaliteli yatlarını inşa edebilen gemi inşa sanayisi, ulaştığı model ve imkanlarla ihracat miktarlarını önemli oranda yükseltti ve yat inşa siparişlerinde de dünyada üçüncü sıraya yükseldi.
Özellikle gemi inşa sanayisinde yapılan büyük atılımlar ve desteklerle tersane sayısı 37'den 78'e çıktı, gemi inşa sanayisi adet bazında dünya sipariş sıralamasında 5'inci sırada yer almaya başladı.
3 Denizde 3 Büyük Liman Projesi
2023 yılında 500 milyar dolar ihracat yapmayı hedefleyen Türkiye'nin, bu hedefe ulaşması için ihtiyaç duyacağı büyük ölçekli liman yatırımları da hayata geçiriliyor. 3 Denizde 3 Büyük Liman Projesi kapsamında, İzmir-Çandarlı, Zonguldak-Filyos ve Mersin-Taşucu konteyner limanları yapılıyor.
Türkiye, mevcutlara ilave olarak ülkenin en az 16 noktasında büyük ölçekli lojistik merkezlerin kurulmasıyla bölgesinin lojistik merkezi haline dönüştürülmesi de planlanıyor.
Tersanelerde daha yüksek katma değerli, nitelikli ve özel tip gemilerin üretimiyle gezi teknesi ve yat üretiminde modern üretim tesislerinin kurulması özendirilecek. Gemi sanayisinde yerli katkı oranını artırmak için üretim odaklı gemi yan sanayisi ürünler desteklenecek. Kamu-özel ortaklığı modeliyle yat limanı kapasitesi büyütülecek. Kıyılarda tekne bağlama imkanlarıyla halkın denize erişim imkanı artırılacak.
"Lider denizci ülke" hedefine doğru
Deniz ticaret filosunun daha da büyütülmesinin hedeflendiği 2023'e kadar filonun ülkenin dış ticaret taşımalarından daha fazla pay almasına yönelik çalışmalar yapılacak.
Türkiye'nin 2023'e kadarki ana hedefi, dünya denizciliğinin her alanında "lider denizci ülkeler" arasında yer almak olarak belirlendi.
Öte yandan, 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı, yarın çeşitli etkinliklerle kutlanacak.
Kabotaj Kanunu 19 Nisan 1926'da TBMM'de kabul edilmiş ve 1 Temmuz 1926'da yürürlüğe girmişti. ''Kurtuluş Savaşı'nın denizlerdeki zaferi'' olarak nitelenen düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle yabancıların deniz ticaretindeki hakimiyeti sona erdi.
