ABD bu yılın başlarında Tahran ve diğer küresel güçler arasındaki nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından, İran'ın petrol endüstrisine yönelik yeni yaptırımlar uygulamaya hazırlanıyor ancak İran'dan petrol alan bazı müttefiklere muafiyetler sağlamayı da değerlendiriyor. NATO üyesi Türkiye, enerji ihtiyacını karşılamak için büyük ölçüde ithalata bağımlı. İran coğrafi yakınlığı, ham petrol kalitesi ve uygun fiyat farklılıkları nedeniyle Türkiye'nin önemli petrol kaynaklarından biri.
Konuya yakın bir sektör kaynağı Türkiye'nin, ABD yaptırımları öncesinde alımlarını azaltmak için zaten çaba gösterdiğini ancak Kasım ayından itibaren İran petrol ithalatının bir miktarını sürdürmek isteyebileceğini söyledi. Kaynak "Önceki yaptırımlar sırasında yaptıkları gibi, ayda 3-4 kargo ithal etmeye devam edebilmek istiyorlar. Ancak eğer ABD onlara durmalarını söylerse, buna mecbur kalacaklar ve bu sonuç için çaba gösterecekler" dedi. Bu konuda görüş almak için Tüpraş sözcüsüne ve Türkiye Enerji Bakanlığı'na ulaşılamadı.
Tanker izleme ve nakliye verilerine göre Türkiye, Ağustos ayında İran'dan günde 97,000 varil, Eylül ayında ise günde 133,000 varil petrol ithal etti. Bu oran Nisan'da günde 240,000 varil düzeyindeydi. Türkiye Ekim ayının ilk iki haftasında, üç adet 1 milyon varillik kargo ile İran petrolü satın aldı. Bu ay içinde başka alım yapmadığı takdirde bu miktar günde yaklaşık 97,000 varile denk geliyor.
HER ÜLKE AYRI DEĞERLENDİRİLİYOR
Washington'un muafiyet için Türkiye ile müzakereler yapıp yapmadığı sorulan bir ABD dışişleri bakanlığı yetkilisi, ithalatlarını azaltan her ülkeyle kendi durumuna göre çalışmaya hazır olduklarını söyledi. ABD'nin İran özel temsilcisi Brian Hook Pazartesi günü, Türkiye ile muafiyet için görüşme konusuna doğrudan değinen bir açıklama yapmadı. Ancak gazetecilere, yaptırımlardan muaf olmak isteyen ülkelerin "kendi spesifik ve özel durumlarını açıklamaları" gerektiğini söyledi.
Hook bu konunda yapılan konuşmaların mahrem olduğunu söyledi, ancak dışişleri bakanlığının "ulusal güvenlik hedeflerimizi geliştirmeye çalışırken, tüm dünyadaki müttefiklerimizin ve ortaklarımızın ihtiyaçlarını da hesaba kattığını" da ekledi. Dünya genelinde rafineriler, ABD mali sistemine erişimlerini kaybetmek istemedikleri için İran'dan petrol alımlarından kaçınma baskısını hissediyorlar.
Hindistan rafineleri geçen hafta, İran'dan petrol ithalatlarını azaltarak Kasım ayında yaptırımların başlamasına hazırlandıklarının sinyalini verdiler. Washington'un İran ham petrolüne yaptırım getirme planı, ABD ve Türkiye arasında zaten gergin olan ilişkilerin daha da bozulmasına neden olabilir. ABD ve Türkiye Suriye'de farklı çıkarlar izlemekten, Türkiye'nin Rus savunma sistemlerini satın alma isteğine kadar pek çok konuda anlaşmazlık yaşıyorlar.
Türkiye'de iki yıla yakın tutuklu kalan Amerikalı rahip Andrew Brunson'ın geçen hafta serbest bırakılması üzerine Trump'ın yaz boyunca yaşanan "zorlu ilişkilerin" sona ermesini memnuniyetle karşıladığını söylemesi, iki NATO müttefiki arasındaki ilişkilerin iyileşeceğinin işareti olabilir. Ancak İran'a yönelik ABD yaptırımlarına karşı çıkan Türkiye, başka ülkelerin emriyle Tahran'la ticaret ilişkilerini kesmeyeceğini söylüyor. Geçen yıl Türkiye'nin en büyük ham petrol kaynağı olan ve 26 milyon tona yaklaşan toplam alımlarının 11.5 milyon tonunu karşılayan İran'ı, Irak ve Rusya izledi
