ABD hükümetine, "petrol fiyatlarını ve piyasasını manipüle etmek" gerekçesiyle OPEC'e karşı dava açma hakkı sağlayacak "Petrol Üreten ve İhraç Eden Kartellere Hayır (NOPEC)" adlı yasa tasarısının, Kongre'den geçmesi halinde OPEC'e karşıtlığıyla bilinen ABD Başkanı Trump tarafından imzalanarak yasalaştırılmasına kesin gözüyle bakılıyor
ABD Başkanı Donald Trump, Petrol ihraç Eden Ülkeler Örgütü'nü (OPEC) yüksek ham petrol fiyatları nedeniyle eleştirirken, ABD Kongresi'nde yeniden gündeme gelen eski bir yasa tasarısı OPEC'in üzerindeki baskıyı artırıyor.
İlk defa 2000 yılında ortaya çıkan ve bugüne kadar 16 kez ABD Kongresi'ne sunulan "Petrol Üreten ve İhraç Eden Kartellere Hayır (NOPEC)" adlı yasa tasarısı, geçen hafta ABD Temsilciler Meclisi Yasama Komitesi'nden Temsilciler Meclisi Genel Kurulu'na gönderildi.
Daha önce Kongre'de onaylanan ancak 2007'de dönemin ABD Başkanı George W. Bush ile 2012'de Başkan Barack Obama tarafından karşı çıkılan, hatta veto edilmekle tehdit edilen tasarının, bu sefer Kongre'den geçmesi halinde OPEC'e karşıtlığıyla bilinen Başkan Trump tarafından imzalanarak yasalaştırılmasına kesin gözüyle bakılıyor.
NOPEC'in yasalaşması halinde ABD hükümeti için "ham petrol fiyatlarını ve küresel petrol piyasasını manipüle etmek ve Amerikan petrol endüstrisiyle ekonomisini milyarlarca dolar zarara sokmak" gerekçeleriyle OPEC'e karşı dava açma hakkı doğarken, ayrıca ABD'nin kartelden milyarlarca dolar tazminat isteyebileceği belirtiliyor.
"OPEC piyasayı petrole boğdu, komplo kurdu, iflaslara neden oldu"
Chicago'daki broker firması Price Futures Group'un Kıdemli Piyasa Analisti Phil Flynn yaptığı açıklamada, tasarının Kongre'de kabul edilmesi durumunda Trump'ın tasarıyı yasalaştıracağına kesin gözüyle bakıldığını ifade ederek, OPEC'in son 3,5 yıldaki faaliyetlerine dikkati çekti.
Flynn, Kasım 2014'te Viyana'da düzenlenen OPEC olağan toplantısında Suudi Arabistan liderliğindeki kartelin ham petrol üretim miktarında kesinti yapmadığını, bu sayede OPEC'in küresel petrol piyasasını arz fazlasına boğduğunu, petrol fiyatlarını aşağı çektiğini ve yüksek maliyetli ABD'li kaya petrolü üreticilerini piyasanın dışına ittiğini söyledi.
Geçmişte küresel petrol piyasasında arz fazlası olduğu zaman OPEC'in üretimini kıstığını anımsatan Flynn, şunları kaydetti:
"Ancak 2014'te OPEC, geçmişte olduğu gibi üretimini kısmadı ve piyasayı petrole boğdu. Fiyatların iyice aşağı düşmesine neden olarak üretim savaşı açtı. Bu nedenle ABD enerji sektöründeki birçok oyuncu zarar etti ve gelecekte ihtiyacımız olacak milyarlarca dolarlık yatırım kayboldu. Bu nedenle, OPEC'in komplo kurarak ABD'li birçok enerji üreticisinin iflasına neden olduğuna ve kendi piyasa payını korumaya çalıştığına inanıyorum. Bu konuda büyük ölçüde başarılı oldular."
OPEC gibi kartellerin küresel ekonomi açısından olumsuz etki yarattığına inandığını ifade eden Flynn, dünya genelinde ülkelerin bağımsız olarak hareket etmesinin küresel ekonomi açısından daha iyi olacağını savundu.
Geçmişte ABD'nin OPEC'e direktif vermesinin kartel ve üyelerini sinirlendirdiğini belirten Flynn, ABD ile OPEC arasındaki ilişkilerin 1973 petrol krizinden bu yana iyi olmadığını söyledi.
"ABD için en büyük sorun, kartel ülkeleri ve yetkililerine karşı yasanın uygulanması"
Phil Flynn, NOPEC'in yasalaşması halinde ABD için en büyük sorunun kartel ülkeleri ve yetkililerine karşı yasanın uygulanması olduğuna işaret etti.
ABD hükümetinin yargı sürecini başlatabilmesi için ülkedeki mahkemelerde OPEC'e karşı birçok dava açabileceğini, bunun da kartel ülkelerinden büyük tepki çekeceğini ifade eden Flynn, ABD hükümetinin OPEC veya üye ülkelerine maddi ceza vermesi veya yaptırım uygulaması durumunda ise bunun ABD'nin zararına olacağını söyledi.
ABD'nin, OPEC'ten ithal ettiği ham petrole karşı gümrük vergisini arttırması durumunda ABD'li tüketiciler için benzin fiyatlarının artacağını belirten Flynn, "ABD'nin petrolde dışa bağımlılığı aşikar. NOPEC'in yasalaşması halinde bile uygulamaya geçirilmesi çok zor olacak." dedi.
"Kartelin davranışı, yıkıcı fiyat uygulama politikası"
Houston Üniversitesi Enerji Ekonomisti Prof. Dr. Ed Hirs de OPEC'in Kasım 2014'te üretimi kısmayarak fiyat savaşı başlatmasına işaret ederek, "Kartelin davranışı, rakipleri saf dışı etmek amacıyla uygulanan aşırı fiyat kırmaya dayalı yıkıcı fiyat uygulama politikasıdır." dedi.
Hirs, NOPEC'in yasalaşması durumunda uygulanmasının zor olacağına katıldığını ifade ederek, ABD'nin, OPEC üyesi ülkelere veya bu ülkelerin bakanlarıyla yetkililerine yaptırım uygulamasının olasılık dahilinde bulunduğunu ancak OPEC'in en büyük üreticilerinden Suudi Arabistan ve Irak'ın ABD'nin müttefiki olduğunu kaydetti.
NOPEC'in bugün yerine 2014 sonu, 2015 veya 2016'da gündeme gelmesi gerektiğini savunan Hirs, söz konusu tarihlerde ABD Kongresi'nin veya dönemin Başkanı Obama'nın tasarıyı destekleyebileceğini söyledi.
Hirs, NOPEC'in, 11 Eylül saldırılarında hayatını kaybeden Amerikalılara Suudi Arabistan ve yabancı ülke hükümetlerine karşı dava açma hakkı tanıyan "Terörizme Destek Verenlere Karşı Adalet (JASTA)" adlı yasaya benzediğine dikkati çekti.
"250 milyar dolar yatırım eridi"
Ed Hirs, petrol fiyatlarının Ocak 2016'da 30 doların altına düşerek son 13 yılın en düşük seviyesine gerilediğini, bu nedenle 2015-2016 yıllarında ABD petrol endüstrisinde 250 milyar dolarlık yatırımın eridiğini, 250 bin kişilik istihdamın kaybolduğunu ve ülkede 300'den fazla küçük ve orta ölçekli enerji şirketinin iflas ettiğini bildirdi.
ABD'nin petrol üretim maliyetinin hala OPEC ülkelerinden daha yüksek olduğunu vurgulayan Hirs, ABD'nin ham petrolde devam eden dışa bağımlılığı ve kartel ülkelerinden ithal edilen petrol miktarı göz önüne alındığında NOPEC'in ABD'ye zarar verebileceğini söyledi.
Hirs, OPEC ile Rusya'nın 2017 başından bu yana üretim miktarlarını düşürdüğüne ve petrol fiyatlarını yükselttiğine işaret ederek, "Yüksek petrol fiyatları ABD'li kaya petrolü üreticilerine yarıyor. ABD'nin petrol üretimi artarken, dışa daha az bağımlı hale geliyor. Maalesef Trump, petrol endüstrisini stratejik bir pazar olarak görmüyor ve yüksek fiyatlar açısından OPEC'i yanlış kapsamda eleştiriyor." ifadelerini kullandı.
Trump'ın OPEC eleştirisi 30 yıl önce başladı
Petrol fiyatlarının geçen yıl yükselmeye başlamasıyla ABD'nin petrol endüstrisi de toparlandı ve üretim miktarı hızla artış gösterdi. ABD'nin ham petrol üretimi, şubat ayında Suudi Arabistan'ı geride bırakarak Rusya'nın ardından dünyada ikinci sıraya çıkarken, son 23 haftada ise 22 kez artış kaydetti.
Ham petrol fiyatlarının 70-80 dolar bandında seyretmesi ABD'li kaya petrolü üreticileri için olumlu bir ortam yaratırken, aynı zamanda hızla büyüyen enerji sektörünün ekonomiye katkısı, ülkenin petrolde dışa bağımlılığının azalması ve federal hükümet için de ek vergi gelirleri anlamına geliyor.
Kasımda yapılacak ABD Kongresi seçimlerinden önce benzin fiyatlarının yükselmesini Amerikan halkı için olumsuz bir gelişme olarak değerlendiren ve yüksek petrol fiyatlarını sıkça eleştiren Trump'ın, OPEC hakkındaki olumsuz yorumları 30 yıl öncesinden başlıyor.
1987'de yazdığı "Trump: Anlaşmanın Sanatı" adlı kitabında, OPEC yüzünden petrol fiyatlarının yükseldiğini ve ABD'li hava yolu şirketlerinin harap olduğunu öne süren Trump, 2011'de kaleme aldığı "Sert Davranma Zamanı: Amerika'yı Yeniden 1 Numara Yapmak" adlı kitabında da anti-tröst yasalarını ihlal ettiği ve petrol fiyatlarıyla oynadığı için OPEC'e dava açılması gerektiğini savunmuştu.
ABD'de finansal krizin devam ettiği 2009'da CNN'in ünlü yorumcusu Larry King ile söyleşi yapan Trump, "Ekonomi iyiye gitmeye başlasın, OPEC sorunumuz olacak. Yeniden petrol fiyatlarını yükseltip ekonomiyi mahvedecekler. Dünya ayağa kalkar kalkmaz, OPEC çirkin başını kaldırıp yeniden dünyayı yok edecek." yorumunu yapmıştı.
Trump, nisan ayında Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Görünüşe bakılırsa OPEC, yine iş başında. Denizlerdeki tam dolu gemiler dahil, her yerde rekor seviyede petrol var. Petrol fiyatları yapay olarak çok yüksek! Bu iyi değil ve kabul edilemez!" ifadelerini kullanmıştı.
Trump, geçen hafta da, yine Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Petrol fiyatları çok yüksek, arkasında yine OPEC var, bu iyi değil." değerlendirmesinde bulunmuştu.
