Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, "Dünya bor lideri Eti Maden ve yine savunma sanayi alanında faaliyette bulunan özel sektörün katılımıyla TRBOR Bor Teknolojileri AŞ'yi kurduk. Söz konusu şirkete Eti Maden yüzde 33 pay ile iştirak etti. Tesis ilk etapta yılda bin ton kapasiteyle bor karbür üretimi gerçekleştirecek." dedi.
Bakan Dönmez, Balıkesir'in Bandırma ilçesinde ETİ Maden Bor Karbür Tesisi Temel Atma Töreni'ne katıldı.
Burada yaptığı konuşmada, bor madeni ürünlerinden ileri teknolojili bor ürünlerine geçişi kendilerine ilke olarak belirlediklerini ifade eden Dönmez, "Yeraltı kaynaklarımızın değerlendirilmesiyle ilgili sürekli şu hususun altını çiziyorum; artık doğal kaynaklarımızı ve madenlerimizi yurt dışına ağırlıklı olarak ham madde şeklinde değil uç ürün ya da ileri teknoloji ürünler olarak ihraç edeceğiz." dedi.
Bu modelin hem yatırımcı dostu olacağını hem istihdamı artıracağını hem de sektörün büyümesini sağlayacağını ifade eden Dönmez, şöyle devam etti:
"En önemli girdisi ise yüksek teknolojinin Türkiye'de üretilmesi ve kullanımı olacak. Bor cevherini de aynı şekilde ele alıyor ve değerlendiriyoruz. Bor madenciliğinden bor kimyasalları üretimine geçiş yaparak başlattığımız değişim sürecini, ileri teknoloji bor ürünlerine geçiş ve katma değeri yüksek stratejik bir yapıya tırmanışla taçlandırıyoruz. Bildiğiniz gibi dünya bor rezervlerinin yüzde 73'üne, dünya bor pazarının ise yüzde 59'una hakimiz. Ancak bu bizim için asla bir ölçü değildir. Çünkü ne kadar kaynağa ya da ne kadar rezerve sahip olduğumuzun bir önemi yok. Günün sonunda bu kaynakları işleyerek artı değer haline getirecek bir altyapıya sahip miyiz önemli olan bu. Biz bunun gayreti içerisindeyiz."
Uç ürünlerin üretilmesi noktasında hedefleri olduğunu dile getiren Dönmez, "Bu yönde stratejiler, planlamalar geliştiriyoruz. Aksi takdirde 1 birime sattığınız hammadde dışarıda işlenir ve 100 katı, 200 katı yeri gelir, 1000 katı fiyatla geri almak zorunda kalırsınız. Biz artık bu defteri kapattık. Türkiye artık kendi madenini kendi teknolojisi, kendi insan kaynağı, kendi bilgi ve birikimiyle işleyecek. Bor başta olmak üzere madencilik kalitesiyle dünyada Türkiye'nin adıyla birlikte anılan sektörlerin başında gelecek. Borda yeni inovasyon anlayışımızı 'bora dayalı sektörlerde stratejik iş birlikleri geliştirerek büyümek' olarak belirledik." değerlendirmesinde bulundu.
Tesiste üretilecek bor karbür, askeri malzemelerde kullanılacak
Türkiye'nin büyük hedeflere doğru ilerlediğini ifade eden Dönmez, tüm sektörlerin, kurumların, markaların yürüyüşlerinde kendilerine destek olmalarını istedi.
Eti Maden'in bor karbür tesisi konusunda öncü olduğunu dile getiren Bakan Dönmez, şunları kaydetti:
"Dünya piyasasında stratejik öneme sahip olan bor, savunma sanayinden cam sektörüne, seramikten tarıma ve temizlik ürünlerine kadar çok çeşitli alanlarda kullanılıyor. Bizler için gelişmeye ve büyümeye açık bir alan. Daha fazla katma değerli ürün üretimiyle birlikte bor pazarındaki açık ara liderliğimizi, teknolojiyle pekiştireceğiz. Milli enerji ve maden politikamızın üç sacayağından biri olan yerlileştirme işte bu yüzden çok önemli. Enerji teknolojilerindeki bu yerli dönüşümü sağlamak için önemli adımlar attık. Enerji ve madenciliğin her alanında yerli insan kaynağı, yerli teknoloji ve yerli uç ürün diyerek köşe taşlarımızı diktik. Türkiye, enerjide geçiş ülkesi ya da ham madde tedarikçisi olmanın ötesinde büyük bir potansiyele sahip. Enerji teknolojilerinin üretildiği ve ihraç edildiği bir ekosistemle ancak bu jeopolitik güç, bir üstünlüğe dönüşebilir. Bu yüzden enerji teknolojilerinin yerlileştirilmesi bizim için hayati önem taşıyor. Bugün savunma sanayinde yaşanan teknolojik dönüşüm kendi kaynağımıza döndüğümüzde neleri başarabileceğimizin, yerli ve milli teknoloji ile nerelere gelebileceğimizin en güzel örneğini ortaya koyuyor. Savunma sanayinde yerlilik oranı yüzde 70'lere ulaştı. Önemli bir ihracat kalemi haline geldi. Enerjiyi de teknolojide Türkiye'nin yeni savunma sanayisi yapmak istiyoruz."
Bor karbür tesisinin savunma sanayisinde önemli bir rol üstleneceğine değinen Dönmez, "Bandırma'daki tesisimizde üreteceğimiz bor karbür düşük yoğunluğu ve yüksek ısıya dayanma özelliği ile savunma sanayimizin yerlilik oranının artırılmasına da büyük oranda katkı sunacak. Bor karbür yüksek sertlik ve mukavemet/yoğunluk oranının kritik olduğu taktik araçlar, helikopterler, uçaklar, top namlusu, askeri kıyafetler ve personel koruyucu yeleklerin zırhlanması gibi askeri amaçlı malzemelerde yoğunlukla kullanılacak. Bunun yanı sıra aşınmaya dayanıklı makine ve seramik parçalarının üretiminde ve nükleer uygulamalarda da bor karbürü kullanacağız. Yaptığımız bu stratejik dönüşümle ülkemize sağlanan katma değer, bor karbür gibi ürünlerde 150 katına, bu ürünlerin kullanıldığı zırh yapımında 500, nükleer gibi sektörlerde ise 2000 kata kadar çıkabiliyor." dedi.
"Tesisi 24 ayda tamamlamayı hedefliyoruz"
Kamu ve özel sektör iş birliğine önem verdiklerini ifade eden Dönmez, "İleri teknolojili ürünlerin üretiminde kullanılan bor karbürün kamu-özel iş birliği içerisinde gerçekleştirilmesi amacıyla Savunma Sanayi Başkanlığı ve bakanlığımızın öncülüğünde, savunma sanayi şirketlerimiz, dünya bor lideri Eti Maden ve yine savunma sanayi alanında faaliyette bulunan özel sektörün katılımıyla TRBOR Bor Teknolojileri AŞ'yi kurduk. Söz konusu şirkete Eti Maden yüzde 33 pay ile iştirak etti. Tesis ilk etapta yılda bin ton kapasiteyle bor karbür üretimi gerçekleştirecek. Yatırım tutarı 70 milyon dolar olan tesisi, enerji üretim tesisini de eklediğimizde herhalde 80 milyon dolar düzeyine çıkmış olacağız. 24 ay gibi kısa bir sürede tamamlamayı planlıyoruz inşallah. Tesisimizde 250 kişiyi de istihdam edeceğiz." bilgisini verdi.
Tesisle birlikte istihdam da sağlanacağını belirten Dönmez, üretimi arttırıp, refah ve huzura katkıda bulunacaklarını söyledi.
"Önce insan ve memleket" diyerek yola çıktıklarını ifade eden Dönmez, şöyle konuştu:
"Devlet olarak, hükümet olarak her zaman yanınızdayız. Arkanızdayız. Borda artık şehir efsaneleri bitti. Borda artık icraat dönemi, uygulama dönemi, somut çıktı dönemi. İşte bunun ilk örneği de burada. Birazdan temelini atacağımız tesisimiz Türkiye'nin yüz akı, gurur duyacağı bir yatırım olacak inşallah. Bugünkü yatırımımız ve devamında yapacağımız devasa yatırımlarla Balıkesir'i dünya bor pazarında merkez bir konuma getireceğiz. Bir başka kamu kurumumuz TEDAŞ'ın burada bir temel atma törenini daha yapacağız. Yüksek Güçlü Trafo Merkezi tesislerini artık yurt dışına göndermeyeceğiz yine Bandırma'da kuracağımız bunu tesisle artık Türkiye'de yapar hale geleceğiz. Çanakkale kahramanı Koca Seyit Onbaşı'nın memleketi Balıkesir, Mehmetçiğe zırh üretecek. Mehmetçiğin kahramanlıklarında her zaman onların yanında olacak."
Dönmez, bor sektöründe lider olmalarını sağlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a, önceki dönem Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak'a ve katkı veren kamu ve özel kuruluşlara teşekkür etti.
Bakan Dönmez, tesisin temelini protokol üyelerinin yanı sıra törene katılan ailelerle birlikte attı.
