TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmeleri tamamlanan 2020 Merkezi Yönetim Bütçesi'nde Ticaret Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarına 5 milyar 752 milyon 364 bin lira bütçe ayrıldı.
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan'ın 2019 yılı faaliyet gerçekleşmelerini ve 2020 yılında hayata geçirmeyi planladıkları projeleri anlattığı komisyondaki görüşmeler sırasında Bakanlığın çalışmalarına ilişkin çok sayıda hedef öne çıktı. Bakanlık, 2020'de "İhracat Ana Planı"nda yer alan hedef ülke ve sektörlere yönelik 13 "Yerinde Pazar Araştırmasını" tamamlayacak.
Akıllı İhracat Platformu çalışmaları bitirilecek ve ihracatçılar üreterek ihraç etmek istedikleri ürünlerle ilgili bir ülkedeki yasal altyapıdan, pazar ve tüketici özelliklerine kadar geniş bir içeriğe tek elden erişebilecek.
Yapay zekaya dayalı Akıllı İhracat Robotu modülü hayata geçirilecek. Böylelikle firmalar kendilerine özel, firma bazında, ürünü en çok ithal eden ülkelerdeki vergi oranları ve talep koşullarına ilişkin ticari öneriler alabilecek. İki fazdan oluşan projenin ilk fazı 2020'nin ilk 6 ayında, ikinci fazı da 2020 sonu itibarıyla tamamlanacak.
Japonya ile Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerinin pazara giriş kısmını en kısa sürede tamamlamak ve Azerbaycan, Özbekistan, Moritanya, Mozambik gibi ülkelerle Tercihli Ticaret Anlaşması (TTA) imzalamak için çalışmalara hız verilecek. İran ile mevcut TTA'nın genişletilmesi hedefine yönelik temaslar 2020 yılında da sürecek. Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma sürecinde olan İngiltere ile de kısa vadede mevcut pazara giriş avantajlarının korunmasına, orta-uzun vadede ise geniş ve kapsamlı bir STA akdedilmesine yönelik görüşmelere devam edilecek. Gümrük Birliği'nin güncellenmesi için temaslar sürdürülecek, halihazırda Gümrük Birliği kapsamına girmeyen hizmetler, e-ticaret, kamu alımları ve tarımsal faaliyetler gibi yeni alanlarda karşılıklı pazar açılımları sağlanması için öneriler sunulacak.
Her tesis bir gümrük olacak
İpsala, Hamzabeyli, Habur ve Kapıkule gümrük kapılarında inşaat çalışmaları devam edecek, Gürbulak, Pazarkule ve Türkgözü gümrük kapılarının ise yeniden inşasına yönelik çalışmalar başlatılacak.
Tek Pencere Sistemi'nde halihazırda 143 belge yer alırken, 2020 yılında bu sayı 196'ya çıkarılacak.
"Her tesis bir gümrük" anlayışı ile İthalatta Yerinde Gümrükleme Projesi hayata geçirilecek. "Yetkilendirilmiş Yükümlü" sertifikası sahibi firma sayısının 2020 yılı sonunda 500'e ulaşması için çalışmalara devam edilecek.
Varış Öncesi Gümrükleme Projesi'nin hava yolu taşımacılığına da uygulanması için çalışmalar gelecek yıl tamamlanacak.
Bakanlığın geliştirmeye başladığı Randevulu Sanal Sıra Sistemi uygulaması 2020 yılının ilk yarısından itibaren önce Karkamış ve Kapıkule kara sınır kapılarında, hemen ardından Hamzabeyli Sınır Kapısı'nda hayata geçirilecek.
Bakanlığın kendi iç verileri için Veri Analitiği Mükemmeliyet Merkezi'ni oluşturmak üzere çalışmalar sürdürülecek, hem iç hem dış ticaret hem de gümrüklerde, tahminleme, öngörü, simülasyon ve karar destek kabiliyetleri teknolojik çözümlerle artırılacak.
Yapay zeka teknolojisine dayalı Tarama Ağı Projesi yazılımının ilk aşaması 2020 yılı sonunda tamamlanarak gümrük idarelerinde kullanılmaya başlanacak. Milli Tarama Sistemi (MİLTAR) Projesi kapsamında üretilecek ilk yerli tarama sistemi (x-ray) 2021 yılı başında kullanıma alınacak.
Elektronik Ticaret Stratejisi oluşturulacak
Gelecek dönemde karekod uygulaması bonolara da getirilecek. 2020 yılında çek ve bonoların elektronik ortamda düzenlenmesine ve kambiyo işlemlerine konu edilmesine imkan sağlayacak sistem hayata geçirilecek.
E-Ticaretin kayıt altına alınması ve verilerin sağlıklı bir şekilde elde edilerek politika oluşturulması amacıyla Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) kurulmasına yönelik çalışmalara devam edilecek. 2020'nin ilk çeyreğinde Türkiye'nin e-ticaret resmi verileri açıklanabilecek. e-Ticaretin tüm unsurlarıyla ele alınacağı Elektronik Ticaret Stratejisi oluşturulacak.
Lisanslı Depo Ürün Takip Sistemi kurularak lisanslı depolarda muhafaza edilen ürünlerin merkezden takibi yapılabilecek.
Yılbaşından itibaren sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden komisyoncu ve tüccarların e-Fatura, e- Sevk İrsaliyesi ve e-Müstahsil Makbuzu sistemlerini kullanması zorunlu olacak.
Ticarette teknolojik altyapı adımları
Bakanlık bu yıl Türkiye'nin 2023 hedefleri doğrultusunda önemli bir yol haritası sunan İhracat Ana Planı'nı kamuoyuna duyurdu. Planda 17 hedef ülke ve 5 hedef sektör seçildi. Planda, Akıllı İhracat Platformu, blokzincir uygulamaları, yeni nesil serbest bölgeler ile yenilikçi teknolojik uygulamalar yer aldı.
İhracatta devlet desteklerinin yer aldığı "kolaydestek.gov.tr" web adresi yenilenerek kullanıcı dostu bir yapıya kavuşturuldu. Türkiye genelindeki oda ve borsalar bünyesinde 56 ilde 67 ihracat destek ofisleri kuruldu.
Türkiye Kadın ve Genç Girişimci Ağı, Melek Yatırımcı Ağı, İhracat Akademisi gibi programlar ile bu alanda eğitim, danışmanlık ve iletişim ağı/network oluşturmaya yönelik adımlar atıldı.
Türk Eximbank'ın destekleri güçlendirildi ve ihracatçılara ocak-ekim dönemi itibarıyla toplam 36,3 milyar dolarlık destek sunuldu. Banka tarafından finansman ürün çeşitlendirmesi hedefi kapsamında Leasing Şirketleri Kredi Programı, Finansal Kuruluşlar Alıcı Kredisi Sigortası, Kadın Girişimci İhracat Destek Kredisi, Genç Girişimci İhracat Destek Kredisi, İVME Finansman Paketi, Ekonomi Değer Kredisi olmak üzere 6 yeni program uygulamaya konuldu.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve AB nezdinde davaları sıkı bir şekilde takip eden Bakanlık, ABD ve Fas'a karşı çelik ürünlerine ilişkin olarak iki dava kazandı.
Öte yandan "Kağıtsız Gümrük" vizyonu çerçevesinde, İhracatta Dijital Gümrük Uygulaması, Liman Tek Pencere Sistemi, Gümrük Rehberi, Gümrük Tarife Arama Motoru, Serbest Bölgeler Bilgi Sistemi ve Varış Öncesi Gümrükleme Projesi hayata geçirildi.
Kaçakçılıkla mücadele kapsamında kriminal laboratuvarlar kurulurken, Milli Tarama Sistemi (MİLTAR) Projesi, Tarama Ağı Projesi çalışmalarına başlandı.
Çobanbey Gümrük Kapısı inşaatı, Kapıköy ve Sarp gümrük kapılarında yeni tesisler tamamlanırken, Afrin'e açılan Zeytin Dalı Gümrük Kapısı da faaliyete geçti.
Elektronik ticarette "güven" esası
e-Ticarette güvenlik kaygılarının giderilmesi ve hizmet kalitesinin artırılması amacıyla Güven Damgası Sistemi uygulamaya konuldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının katılımlarıyla Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda Elektronik Ticaret Kurulu oluşturuldu.
Sebze ve meyve ticaretinde kayıt dışılıkla mücadele amacıyla Hal Kayıt Sistemi'nin (HKS) etkinliği artırılırken, bu yılki bildirim sayısı 120 milyona yaklaştı. HKS Mobil Uygulaması geliştirildi ve uygulamaya konuldu. Türkiye Ürün İhtisas Borsası faaliyete geçirildi.
Esnaf ve Sanatkarlar Bilgi Sistemi'nde (ESBİS) yeni teknolojiler ve ihtiyaçlara uygun olarak güncelleme çalışmalarına başlandı.
Ekim sonu itibarıyla 222 bine yakın esnaf ve sanatkara toplam 21,1 milyar lira faiz indirimli kredi kullandırılırken, faiz indirimli kredi bakiyesi bulunan esnaf ve sanatkar sayısı 560 bini aştı, toplam kredi bakiyesi 40 milyar liraya yaklaştı.
Bakanlık tarafından bu yılın 10 aylık döneminde oyuncaktan tıbbi cihazlara, cep telefonundan inşaat demirine kadar 1,7 milyar ithal ürünü doğrudan etkileyecek şekilde denetim yapılırken, yaklaşık 7,2 milyon güvensiz/uygunsuz ürünün ithalatı durduruldu. İç piyasada da toplam 1 milyon 830 bin 471 ürün denetlenerek, 22 bin 222 ürünün güvensiz olduğu tespit edildi.
Helal Akreditasyon Kurumunun (HAK) akreditasyon usul ve esaslarına ilişkin temel yönetmeliğiyle ilgili çalışmalar tamamlandı ve kurum kendisine gelecek akreditasyon taleplerini hukuki ve teknik olarak değerlendirebilecek kurumsal kapasiteye ulaştırıldı.
