Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Mayıs 2018 Finansal İstikrar Raporu'ndan derlenen bilgilere göre, Türkiye'de tasarrufların artırılması için 2016'dan itibaren yürürlüğe giren kamu destekli çeyiz ve konut hesapları, Otomatik Katılımlı Bireysel Emeklilik Sistemi (OKBES) ve altına dayalı menkul kıymet ihraçları ile kayda değer ölçüde tasarruf imkanı sağlandı.
Bu kapsamda, Şubat 2018 itibarıyla çeyiz ve konut hesabı bulunan müşteri sayısı sırasıyla 25 bin ve 13 bin kişiyi aştı.
Her bir çeyiz veya konut hesabı bulunan kişinin bu hesaplardan yalnız birine sahip olduğu varsayımı altında, toplam 38.3 bin gerçek kişinin çeyiz ve konut tasarruf hesabının bulunduğu görüldü.
Hesaplarda oluşan birikim ise şubatta 133 milyon lira seviyesine ulaştı. Uygulama kapsamında konut hesaplarında 82 milyon lira, çeyiz hesaplarında ise 51 milyon lira birikti.
Çeyiz hesaplarında müşteri başına ortalama 2 bin lira, konut hesaplarında müşteri başına ortalama 6 bin lira birikim sağlandı.
BES katkı payı toplamı martta 56.6 milyar liraya yükseldi
2016 sonunda 45 milyar lira olan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) katkı payı toplamı otomatik katılımın desteğiyle Mart 2018 itibarıyla yüzde 26 artarak 56.6 milyar liraya yükseldi. Bu dönemde fon tutarı 19 milyar lira artarak 73 milyar liraya ulaştı.
BES'te otomatik katılımın zorunlu olması nedeniyle katılımcı sayısında 2017'den sonra ciddi bir artış görüldü. Sistemden çıkışlarla bu yükseliş aşağı yönlü dengelense de yüksek büyüme seviyesi korundu.
OKBES'in son bir yılda sağladığı ivmenin devamı halinde, sistemde biriken fon tutarının milli gelire oranının 2018'de yüzde 2.5'e, 2019'da yüzde 2.9'a ve 2020'de yüzde 3.5'e yükselebileceği öngörülüyor.
Yastık altında 2 bin 200 ton altın var
Gerçek değeri kesin olarak bilinmemekle birlikte Türkiye'de yastık altında 400 milyar liranın üzerinde değere ulaşan 2 bin 200 ton altın bulunduğu tahmin ediliyor.
Söz konusu altınların ekonomiye kazandırılması hedefiyle, 22 ve 24 ayar fiziksel altınların kabul edildiği ve 2 Ekim-27 Ekim 2017 ila 26 Mart-20 Nisan 2018 dönemlerinde bireysel yatırımcılara yönelik gerçekleştirilen ihraçların ilkinde 1.4 tonu altına dayalı kira sertifikası, 1.1 tonu altın tahvili yatırımı olmak üzere 2.5 ton altın toplandı. İlk ihraç işlemine 13 bin bireysel yatırımcı katıldı.
26 Mart-20 Nisan 2018 dönemini kapsayan ikinci ihraçta ise 10 bin 500 katılımcıdan 1.9 ton altın toplandı.
Böylece 8 etaptan oluşan ilk iki ihraçta yaklaşık 23 bin 500 katılımcıdan 4.4 ton altın toplanırken, söz konusu altınların güncel değeri yaklaşık 770 milyon lira düzeyinde gerçekleşti. Her iki ihraç döneminde de kadınların ve 25- 44 yaş aralığındaki nüfusun ihraçlara katılım eğiliminin görece yüksek olduğu görüldü.
Devlet katkısının eklenmesiyle tasarruflar artacak
Tasarrufların artırılmasına yönelik 2016'nın ikinci çeyreğinden itibaren uygulanan politikaların katkısıyla OKBES kapsamında 2.3 milyar lira, altına dayalı menkul kıymet yatırımları kapsamında 770 milyon lira, konut ve çeyiz hesapları kapsamında 133 milyon lira olmak üzere yaklaşık 3.2 milyar liralık tasarruf ekonomiye kazandırıldı.
Bu tutarlar devlet katkısı ve faiz ya da kar payı eklenmemiş olan doğrudan yatırımcı ödemelerini, bir başka deyişle yatırım anaparalarını ifade ediyor.
Bu kapsamda mevcuttaki tutarlara sağlanacak devlet katkısı ve gelirlerin yanı sıra OKBES, BES, konut ve çeyiz hesaplarındaki birikimlere aylık ya da 3'er aylık dönemlerde eklenmeye devam edecek katılımcı ödemeleri ile söz konusu tasarrufların artacağı düşünülüyor.
