Tarım ve Orman Bakanlığı ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) tarafından yapılan araştırmada, GAP bölgesinde drenaj sularının yeniden tarımda kullanılmaya uygun özelliklere sahip olduğu belirlendi. Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü ve TÜBİTAK MAM iş birliğiyle, 2016 yılında "GAP Bölgesinde Sulamadan Dönen Suların Kontrolü ve Yeniden Kullanılması İçin İyileştirilmesinin Araştırılması" projesi hayata geçirildi.
Bu kapsamda, GAP bölgesinde sulamanın yoğun olduğu Harran Ovası'nda, "drenaj sularının kalitesinin belirlenmesi, yer altı su kalitesine etkisi, uygun biriktirme yerlerinin belirlenmesi, drenaj suyunun tarımda kullanılmasının fayda-maliyet analizi" gibi konularda çalışmalar yapıldı.
Proje kapsamında bölgede inceleme yapan ekipte yer alan Harran Üniversitesi (HRÜ) Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mehmet Şimşek, AA muhabirine, projenin Türkiye'deki tüm bölge ve havzalarda uygulanması için böyle bir çalışmanın başlatıldığını söyledi.
Projeyi en büyük sulama yatırımı olan GAP bölgesinde yürüttüklerini belirten Şimşek, "Amacımız, özellikle tarımdan dönen yani çok fazla sulama sonucu ortaya çıkan drenaj sularını nerelerde kullanabileceğimizi saptamaktı. Bölgede sulamada kullanılan ciddi miktarda suyun, deşarj edilerek Basra Körfezi'ne kadar gittiği biliniyor." dedi.
"500 bin dekar araziyi sulayabileceğimizi öngörüyoruz"
GAP'ın Fırat ve Dicle havzalarını kapsadığını dile getiren Şimşek, Türkiye'deki sulanabilir tarım alanlarının yüzde 20'den fazlasının, akarsuyun ise yüzde 28'inin bölgede bulunduğunu ifade etti. Şimşek, drenaj suyunun ortaya çıkmasında ve miktarının artmasında temel sebebin bilinçsiz sulama olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti: "Harran Ovası'nda sulama randımanının yüzde 35'ler civarına olduğunu söyleyebiliriz.
Demek ki sulamada kullanılan suyun çok fazla bir kısmı boşa gitmekte ve drenaj kanallarıyla başka yerlere akmaktadır. Harran'da 500 milyon metreküpün üzerinde su kaybı var. Bunu tekrar kazanarak 500 bin dekar araziyi sulayabileceğimizi öngörüyoruz. Yani yeni kazanılan suyla Harran Ovası'nın yüzde 25'i kadar bir sahanın daha şebekeye alınarak sulanabileceğini çalışmamızla kanıtlamış durumdayız."
Drenaj sularını azaltmak için çiftçilerin vahşi sulamadan bilinçli sulamaya geçmesi gerektiğini vurgulayan Şimşek, pamukta bir dönemde 8-9 olan sulama sayısının 5-6'ya indirilerek ciddi su ve katma değer tasarrufunun yapılabileceğini dile getirdi.
HRÜ Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Uyanık da GAP bölgesinin, sulama ve verimli tarım arazisi açısından Türkiye'nin en önemli bölgelerinden biri olduğunu anlattı. Proje kapsamında önemli tespitler yaptıklarını aktaran Uyanık, "Drenaj sularının fizikokimya özelliklerini tespit ettik ve bu suların tekrar tarımda kullanılması için uygun olduğunu belirledik.
Herhangi bir ilave işlem yapmadan, arıtmaya gerek duyulmadan bu suların tekrar tarımsal sulamada kullanılmaya uygun olduğunu tespit ettik. Projede yaptığımız tespitler doğrultusunda, ilgili kurumlara önerilerimizi sunduk." ifadelerini kullandı.
