Türkiye ve Azerbaycan tarafından yapımı 3 yıldır süren Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı'nın (TANAP) salı günü törenle hizmete açılacak.
TANAP ile Azerbaycan'ın Hazar Denizi'ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi'nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğalgazın öncelikle Türkiye'ye, ardından Avrupa'ya taşınması hedefleniyor.
Eskişehir'de 12 Haziran Salı günü Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın himayelerinde düzenlenecek TANAP'ın açılış törenine, paydaş ve dost ülkelerden devlet ve hükümet başkanları ile enerji bakanları, enerji şirketlerinin yöneticileri ve üst düzey bürokratlar katılacak.
TANAP, Türkiye-Gürcistan sınırında Ardahan'ın Posof ilçesi Türkgözü köyünden başlayarak Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 il ve 67 ilçeden geçecek.
Toplam uzunluğu bin 850 kilometre olan TANAP, Yunanistan sınırında Edirne'nin İpsala ilçesinde son bulacak ve bu noktadan Avrupa ülkelerine doğalgaz aktaracak TAP Doğalgaz Boru Hattı'na bağlanacak.
Yıllık toplam kapasitesi 16 milyar metreküp olacak proje ile 10 milyar metreküp doğalgazın Avrupa'ya, 6 milyar metreküpün ise Türkiye'ye taşınması hedefleniyor.
İlk etapta Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) Eskişehir'den 2019 Haziran'a kadar 2 milyar metreküp gaz alabilecek ve bu miktar her yıl 2 milyar metreküp artırılarak 2021'de 6 milyar metreküpe ulaşacak.
Tarihi projede yaşananlar
TANAP'ta ilk adım Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında 24 Aralık 2011'de imzalanan mutabakat zaptı ile atıldı. Bu kapsamda Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) tarafından TANAP Doğalgaz İletim AŞ kuruldu. Şirket, TANAP'ın tasarımı, inşaatı ve bunları takiben işletilmesini tamamlamak üzere proje sahibi olarak yetkilendirildi.
Projenin hukuki altyapısı 26 Haziran 2012'de İstanbul'da Türkiye ve Azerbaycan arasında imzalanan hükümetlerarası anlaşma ve "Ev Sahibi Hükümet Anlaşması" ile oluşturuldu.
Söz konusu Ev Sahibi Hükümet Anlaşması, 10 Eylül 2014'te TBMM tarafından onaylandı.
Tarihi projenin temel atma töreni Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in katılımıyla 17 Mart 2015'te Kars'ta gerçekleştirildi.
Boru hattına ilk test gazı 23 Ocak 2018'de basıldı ve projede en yoğun dönemde 13 bin kişi istihdam edildi.
Projede, 82 milyon adam/saat iş yapıldı ve 175 milyon kilometre yol kat edildi, 131 bin adet 13 metre uzunluğunda boru kaynatıldı. İlk kaynağa başlanan tarihten itibaren bin 340 kilometrelik ilk bölüm 887 günde tamamlandı.
Sakarya geçişi, boru hattı projesi kapsamında bin 110 metreyle Avrupa'nın en uzun nehir geçişi oldu.
Ekonomiye katkısı
TANAP'ın inşasında kullanılan boruların yüzde 80'i Türkiye'de 6 farklı firma tarafından üretildi. Kalan yüzde 20'lik kısım ise Çin'den ithal edildi.
Sosyal ve Çevresel Yatırım Programları kapsamında boru hattının güzergahındaki illere ekonomik ve sosyal kalkınma amaçlı destek veren TANAP, ayrıca doğal kaynakların korunmasına da katkıda bulundu.
TANAP'tan Türkiye'ye gelecek olan doğalgazın diğer hatlardan gelen doğalgaz fiyatına göre daha hesaplı olacağı öngörülüyor.
Maliyet düştü
İlk hesaplamalara göre 11,7 milyar dolar olarak belirlenen TANAP'ın yatırım bedeli, proje yönetimi ve petrol fiyatlarının inşa döneminde düşük seyretmesiyle 8 milyar dolara kadar düştü.
TANAP'ta Güney Gaz Koridoru'nun (SGC) yüzde 51, BOTAŞ'ın yüzde 30, BP'nin yüzde 12 ve SOCAR Türkiye'nin yüzde 7'lik hissesi bulunuyor.
Geçen yıl ekimde Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), TANAP için SGC'ye 500 milyon dolar finansman desteği sağlayacağını duyurdu. Ayrıca Avrupa Yatırım Bankası da martta TANAP'a vereceği 932 milyon avroluk finansman desteğini onayladı.
