Petrol arzındaki sıkışıklık ve fiyatların artmasıyla birlikte petrol devi iki ülke Suudi Arabistan ve Rusya, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi olan ve olmayan 22 diğer üretici ile varılan anlaşmanın bir parçası olarak kıstıkları vanaları yeniden açma konusunda anlaştı. Anlaşma Suudi Arabistan'ın Enerji Bakanı Khalid el Falih'in, Rus mevkidaşı Aleksander Novak ile Perşembe günü St Petersburg'daki ekonomik forumda bir araya gelmelerinin ardından duyuruldu. İki dev üreticinin mutabık kaldıkları üretim artışı konusunu anlaşmanın tarafı olan diğer ülkelere danışmadan alması kartelde sorun doğurabileceği belirtiliyor. Bazı uzmanlar gelecek ay Viyana'da gerçekleşecek kritik OPEC zirvesinde bu teklifin resmiyete dökülmesinde bazı üyelerin karşı çıkabileceğini ifade ediyorlar. Konuya ilişkin Bloomberg kanalına konuşan Citigroup Emtia Araştırmaları Birimi Başkanı Ed Morse, “Bu çekişmeli bir toplantı olabilir ”diye uyarıyor. Bazı uzmanlara göre ise bu husus daha da kırılganlaşabilir. Çünkü Rusya ve Suudiler, Venezuela kanadında yaşanan çöküşün ve İran cephesinde yenilenen ABD ambargoları gibi nedenlerle yaşanılan düşüşü karşılamak için üretimi artırmayı hedefliyor. Bu ülkeler, vanaların yeniden açılmasından hiçbir kazanım elde edemeyecekken hafta sonundan itibaren düşüş trendine giren petrolde fiyat düşüşünün uzaması halinde ise kaybedecek çok şeyleri olan ülkeler.
“Arz kanadında gevşeme fiyatları düşürebilir”
Washington'daki danışmanlık şirketi IHS Markit'in analistlerinden Roger Diwan, “Eğer diğer ülkeler petrol üretimini artırmayı kabul etmezse Suudi Arabistan bunu tek başına yapacak. Bu konuda çok fazla seçenek yok gibi” diyor. Petrol arzındaki kısıtlamaları hafifletmeye hazır olduklarını belirten açıklamalarının ardından petrol fiyatları cuma günü düşüş gösterdi. Batı Teksas tipi (WTI) ham petrolü yüzde 4 düşüşle 67.88 dolar seviyesine gerilerken gösterge Brent petrol ise yüzde 3.1 düşerek 76.37 dolar seviyelerinde dengelendi. ABD merkezli yatırım bankası Cantor Fitzgerald Analisti Ashley Kelty, Financial Times’a verdiği mülakatta, “OPEC’in arz kanadında gevşeme politikası nedeniyle ham petrol fiyatlarında yakın vadede yumuşama devam edecek ” ifadelerini kullandı. OPEC ve Rusya, 22 Haziran'da Viyana'da resmi olarak buluşacaklar.
Kim kazanacak, kim kaybedecek?
ABD petrol vadelileri cuma günü yaklaşık yüzde 4,4 oranında düşerek varil başına 67,49 dolara kadar indi. Fiyatların yılın en büyük düşük seviyesine gerilemesiyle birlikte mayıs ayı için elde edilen kazanımlarının çoğu silindi. Arz kesintilerinde gevşemeye gidişi 22 milletli ittifakın kabul etmesi Suudi Arabistan açısından önemli görülüyor. Ancak 22 Haziran’daki OPEC zirvesinde bunun resmiyete dökülmesi petrol kartelini geçtiğimiz ay Twitter üzerinden paylaştığı mesajda fiyatları suni olarak artırmakla suçlayan ABD Başkanı Trump’ın zaferi olarak görülebilir. Sahip olduğu 300 milyar varillik petrol rezerviyle dünyanın en büyüğü olan Venezuela OPEC’te 2016 anlaşmasını sağlamak için yoğun bir şekilde lobi faaliyetlerinde bulundu. Venezuela’nın üretimi 1950'lerden bu yana en düşük seviyeye geriledi. Fiyatların düşmesiyle daha fazla petrol geliri kaybetmesi ülkedeki finansal çöküşü hızlandırabilir. ABD’nin yeni ambargoları nedeniyle Suudi Arabistan’ın bölgedeki en büyük rakibi İran, müşterilerinin büyük çoğunu Riyad’a kaptırmak riskiyle karşı karşıya.
Kaynak: Aydın ŞAHİNALP / DÜNYA
