Sivil toplum örgütleri toplumsal gelişimin itici gücü ve vazgeçilmez unsurlarıdır. Mesleki sivil toplum örgütleri, temsil ettikleri meslek gurubunun, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişimini sağlamak, sorunlarını çözmek, çalışma koşullarını iyileştirmek ve sürdürülebilir bir çalışma ortamı oluşturmak için politikalar oluşturmak ve bu politikaların gerçekleşmesi için, gerekli tüm süreçleri ilgili kurum ve kuruluşlar nezdinde takip edip çözümlemekle yükümlüdürler.
Çok zor bir süreçten geçen karayolu yolcu taşımacılığı sektörünün verimlilik esasına göre yeniden yapılandırılması kaçınılmazdır. Sektör mensuplarının duyarlı tutumu ve bu çalışmalara destek vermesi sektörün bu zor süreçten kalıcı bir çözümle çıkmasını sağlayacaktır.
Yolcu taşımacılığında verimliliği oluşturacak unsurlar ise;
1- Servis hizmetleri: otobüs başına yılda ortalama 60 bin TL maliyet getiren servis hizmetlerinin daha az taşıtla ortaklaşa yapılması, otobüs başına yılda 40 bin TL tasarruf sağlayacaktır.
2- Terminal çıkış ücretleri: Otobüs başına yıllık ortalama 110 bin TL maliyet getiren ve işletmecilere fahiş kazanç sağlayan terminal çıkış ücretleri; hükümet, bakanlık ve belediyeler nezdinde yapılacak girişim ve tepkilerle en az %40 seviyesine çekilmelidir. Bu sayede otobüs başına yıllık 140 bin TL tasarruf sağlayacaktır.
3- Bilet satış maliyetleri: Bilet satışları ağırlıklı olarak insan gücü ile yapılmakta ve çok sayıda acente tarafından yürütülmektedir. Akıllı sistemler ve elektronik bilet sistemleri kullanılarak hava yollarında olduğu gibi ortak bir yazılımla çözülmelidir. Bu sayede kira, personel ve diğer mekân giderleri azaltılarak otobüs başına yıllık ortalama 50 bin TL tasarruf sağlanacaktır. Ayrıca kayıtdışılık önleneceği için haksız rekabette engellenecektir.
4- Şehir içi terminalleri: Özellikle büyük kentlerimizde çok sayıda terminal ve acentelerin maliyetleri ve bu terminallerin yarattığı servis talebi verimli çalışmanın önündeki önemli engellerden biridir. Bunun çözümü yeterli sayıda bölgesel yolcu toplama merkezi, akıllı yolcu durakları ve ortak servis sistemi kurmaktır.(Türk Hava Yolları’nın Saraçhane’deki yeri)
5- Kapasite kullanımı: Kapasite kullanımında arz-talep dengesinin dikkate alınmaması ve bu konudaki düzenleme yokluğu, önemli ölçüde kaynak israfına yol açmaktadır. Kapasite kullanımında da verimliliği sağlayacak rekabete aykırılık teşkil etmeyecek, yasal ve sektörel düzenlemeler yapılmalıdır. Yönetmeliklerde taşıtların kullanımı ile ilgili kapasite kullanımını zorlaştıran düzenlemeler değiştirilmelidir. İnsan taşımacılığında, saatlere, günlere, aylara ve mevsimlere göre büyük farklılıklar yaşanmaktadır. Bu nedenle belgeler arası ilişkiler yeniden değerlendirilmelidir.
6- Geçiş ücretleri ve geçiş üstünlüğü: İnsan ve toplu taşıma özelliği dikkate alınarak feribot, otoyol ve köprü geçişlerinde indirim ve öncelik sağlanmalıdır.
Sonuç olarak, sivil toplum bilinci ve sorumluluğu ile sektörün varolan sorunlarını tespit etmek, bunların çözüm önerilerini geliştirmek ve ilgili kurum ve kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunarak çözmek, sivil toplum örgütlerinin temel görevidir. Milleti maymuna baktırarak çözüm üretiyor gibi yapanlar vicdanlarını, yaptıranlarda akıllarını kontrol etsinler.
Mustafa Yıldırım
TOF Başkanı
