Bakanlar Kurulunun yaz saati uygulamasının her sene, yıl boyu sürdürülmesi kararını AA muhabirine değerlendiren İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Şahin, kararın Türkiye'nin enerji tasarrufuna katkı sağlaması açısından önemli bir adım olduğunu söyledi.
Şahin, aynı zamanda kararın temelini oluşturan "Yaz Saati Uygulaması (YSU) Güneş Işınımı, Güneşlenme Süresi ve Elektrik Tüketim Verilerine Bağlı Olarak Analizi ve Modellemesi" projesinin yürütücüsü de olduğunu belirtti.
Projenin bir ekip işi olduğunun altını çizen Şahin, "Burada büyük emek var. Projede meteoroloji, ekonomi, sosyoloji ve psikoloji gibi farklı disiplinlerden uzmanlar ve elektrik mühendisleri yer aldı." dedi.
Şahin, bu değişiklik için yapılan çalışmaların iki yıl önce başladığını dile getirerek, "Yaz saati uygulamasının standartlaşabilmesi için başlayan araştırmaların derinleşmesiyle 1 milyar verinin kullanıldığı geniş çaplı analizlerin sonunda değişiklik hayata geçti. Proje sahibi Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü ile imzalanan sözleşme sonucunda, veriye dayalı bilimsel yöntemler kullanıldı ve araştırma ekibi karşılaştırmalı bir analiz temelinde yürütülen çalışmalar sonunda yaz saati uygulamasında hemfikir oldu. Konuyla ilgili çalışmaların hızlanmasında, Enerji Bakanı Berat Albayrak'ın konuya gösterdiği yoğun ilgi de oldukça etkili oldu." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin geniş coğrafi bir alana yayıldığına işaret eden Şahin, yaptıkları çalışmalarda Türkiye'nin en doğusu ile en batısı arasındaki 1 saat 16 dakikalık zaman farkını dikkate aldıklarını vurguladı.
Dünyanın çeşitli ülkelerindeki zaman farkının Türkiye'ye oranla daha fazla olduğunu anlatan Şahin, "ABD'nin doğu ve batısı arasında 4, Kanada'nın 5, Rusya'nın ise 11 saatlik zaman farkı var. Bu ülkelerde uluslararası ilişkilerde yerel saat farkından kaynaklanan bir sorun yaşanmıyor." diye konuştu.
"Konya'nın yıllık elektrik tüketimi kadar tasarruf "
Şahin, Türkiye'de sanayi ve yerleşimin en yoğun olduğu batı bölgelerinde enerji tüketiminin daha fazla olduğunu ve ulusal düzeyde bir enerji planlaması yapılması gerektiğini belirtti.
Yaz saati uygulamasıyla enerji alanında önemli ölçüde tasarruf sağlanacağını aktaran Şahin, şunları kaydetti:
"Elektrik fiyatının en yüksek olduğu 17.00-22.00 saatleri arasında tüketimi artıran kış saati uygulaması kaldırılınca, meskenlerdeki tüketiciler ve sanayi tesisleri daha avantajlı olacak. Dolayısıyla bu durum hem tüketiciyi hem de ulusal ekonomimizi olumlu yönde etkileyecek. Proje çalışmalarında bu veriye ulaşmak için üç farklı mesai aralığı üzerinden enerji tüketimi istatistikleri hesaplandı. Böylece proje sonucunda 2010-2016 yılları arasını kapsayan süreçte kış saati uygulamasıyla yaşanan ek elektrik tüketimlerini karşılaştırdık. Bu dönemde kış saati uygulanmamış olsaydı, uygulamanın geçerli olduğu aylar bazında yaklaşık yüzde 8,5, yıllık bazda ise yüzde 3,6'lık tasarruf yapılacaktı. Bu elektrik tasarrufu ortalamada Konya ilinin yıllık toplam elektrik tüketimine eşittir."
Şahin, yaz saatinin standart hale gelmesiyle 30 megavatlık 50 adet rüzgar santralinin veya aynı güce sahip 100 adet güneş santralinin ürettiği miktarda elektrik enerjisinden tasarruf edileceğini dile getirdi.
Yaz saatinin insan hayatına etkisi
İTÜ Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi Koordinatörü Psikolog Cem Demirbaş da yaz ve kış saati uygulamaları değerlendirilirken, insanların günlük hayat temposu ve biyolojik saatinin göz önüne alındığını vurguladı.
Yıl içinde yaz ve kış saatlerinin dönüşümlü olarak uygulanmasının kısa ve uzun vadede insanların zihinsel ve fiziksel rahatsızlıklara maruz kalmalarına neden olduğunu belirten Demirbaş, şöyle konuştu:
"Özellikle kış aylarında zaten gündüz süresinin azalması sebebiyle, güneş ışığından yararlanmak daha da önemli hale geliyor. İnsanların günlük hayatında karanlık süresi arttıkça mevsimsel depresyona yakalanma riski de o ölçüde artıyor. Kış saati uygulaması nedeniyle hepimiz işlerimizin önemli bir bölümünü akşam saatlerinde yapmaya mecbur kalıyoruz. Bu durum da başta uykusuzluk ve konsantrasyon eksikliğinden kaynaklı iş kazalarında artışa ve biyoritmimizi bozan birçok soruna yol açıyor. Yaz saatinin tek zaman olarak uygulanması bu sorunların giderilmesinde önemli bir rol oynayacak."
