Geçtiğimiz yıl Türk Havacılık ve Uzay Sanayii(TUSAŞ) tarafından duyurulan jet motorlu eğitim uçağı Hürkuş projesi, geliştirme süreci ile milli savaş jetine öncülük edecek.
Geçtiğimiz yıl ağustos ayında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, jet motolu eğitim uçağı Hürjet projesini duyurmuş ve Hürkuş'un jet motorlu modeli üzerinde çalışmalar başlamıştı. Halihazırda Türk Hava Kuvvetleri envanterinde yer alan 68 adet Northrop T-38 Talon eğitim uçağının yerini alması planlanan Hürjet'in geliştirme sürecine ilişkin zaman çizelgesi oluşturulurken geçtiğimiz ay İngiltere’deki Farnborough Airshow’da Hürjet'in yer prototipi sergilenmişti. Hürjet'le ilgili detaylar ortaya çıktıkça yerli savaş jeti ile ilgili tahminler de şekilleniyor.
İhracat hedefleniyor
Geçtiğimiz ay TUSAŞ ile Savunma Sanayii Başkanlığı(SSB) ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı arasında imzalanan protokol Hürjet projesiyle ilgili önemli detayları içeriyor. SSB Hürjet için iki farklı modelin geliştirilmesini istiyor. Bunlardan ilki yurt içinde Milli Muharip Uçak için pilot yetiştirmede kullanılacak. Diğer model ise 1.6 milyar dolarlık dev bir pazar haline gelen jet eğitim uçağı pazarından pay almak amacıyla ihracata yönelik olarak geliştirilecek. Bu iki temel farklılığa ek olarak jet motorlu uçakların bir kısmı temel eğitim uçağı olarak bir kısmı ise silahlandırılarak hafif taarruz jeti şeklinde geliştirilecek.
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, Farnborough Airshow'da yaptığı açıklamasında Hürjet'te kullanılacak jet motoru üzerinde müzakerelerin devam ettiğini ve henüz motor hakkında kesin bir karar verilmediğini açıklamıştı. Buna karşılık Hürjet'in fiyatı ile jet eğitim uçağı piyasasında rakiplerine meydan okuyacağını dile getiren Kotil, uçağın ilk uçuşu içinse 2022 yılını öngörüyor. Kotil ilk uçuşun 2021 yılına yetişebileceğini de eklerken SSB'nin ilk uçuşa yönelik tahmini ise çok daha iyimser. SSB'ye göre Hürjet 2020 yılında ilk uçuşunu tamamlayabilir.
Uçuşa yönelik zaman çizelgesinde SSB ve TUSAŞ arasında farklı tahminler olsa da jet motorlu eğitim uçağının piyasaya sürülmesi konusunda iki kurum da 2025 yılını hedefliyor. Böylece ilk uçuşun 2022 yılında ya da daha erken bir tarihte yapılması halinde TUSAŞ eğitim uçağını piyasaya sürmek ve ilk teslimatlara başlamak için yeterli bir zamana sahip olacak. Teslimatlar için projenin önünde 6 yılı aşkın avantajlı bir zaman çizelgesine ek olarak jetlerdeki elektronik sistemlerin büyük bir kımsının ASELSAN tarafındna halihazırda geliştirilmiş olması da TUSAŞ'ın elini güçlendiriyor.
Gelecek projelere katkı sağlayacak
Hürjet'i geliştiren ekibin aktif bir rekabet içinde olduğunu belirten Temel Kotil, bu çabaların Milli Muharip Uçak TF-X başta olmak üzere gelecekteki çalışmalara öncülük edeceğini düşünüyor. Kotil'e göre Hürjet için geliştirilen uçtan uca kontrol sistemlerinin kabiliyetinin artırılması TF-X'in geliştirilmesinde ciddi kolaylıklar sağlayacak. Ayrıca Hürjet ile çalışanların deneyim kazanması ve geliştirilen sistemlerin aktif olarak test edilmesi sayesinde TF-X ciddi bir bilgi birikiminin üzerine inşa edilmiş olacak.
TF-X ile ilgili finansal ve üretime ilişkin belirsizlikler geçtiğimiz günlerde Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile giderilmişti. Milli Muharip Uçak Projesi için Ankara'da bir üretim tesisi kurulması planlanıyor. Tesisin kurulması ve işletilmesi içinse 5 milyar 66 milyon TL'lik bir bütçe ayrılmış durumda. Proje kapsamında tesisin; 15 yıl içinde, yılda 12 adet uçak üretebilen bir tesis haline gelmesi amaçlanıyor.
