Turizm otobüsleri için mevzuat düzenlemesi yapılmalı
Dünya’da turizm ekonomisi her geçen gün büyümektedir. Dünya turizminden önemli pay alan ülkemizde Turizm Taşımacılığı, mevzuatla desteklenerek şekillendirilmelidir.
Turizm taşımacılığının en önemli unsurlarından biri olan otobüslerin diğer taşıma sistemlerinin alt yapılarında (demiryolu istasyonları, limanlar, havaalanları) parklanma, depolanma ve transfer imkânlarının yaratılması, tarihi ve turistik alanlara giriş – çıkışlarının ve şehir içinde dolaşımlarının kolaylaştırılmasını destekleyecek mevzuat düzenlemeleri yapılmalıdır. Turizm giderek şekillenmekte, ülkeler ve şehirler turizm ekonomisinde farklı fonksiyonlarla gündeme gelmektedir.
2010 yılında dünya kültür başkenti ilan edilen İstanbul, uluslararası kongre, sağlık, eğitim ve fuar kentine dönüşmekte, büyük organizasyonlarda mevcut turizm taşıtları zaman zaman yetersiz kalmaktadır. Taşıma mevzuatında taşıtların kullanımıyla ilgili kısıtlamalardan dolayı taşıt kullanımında sıkıntılar yaşanmaktadır. Bu nedenle mevzuatta taşıtların kullanımıyla ilgili kısıtlamalar kaldırılarak kaynak ve kapasite kullanımında verimlilik sağlanmalıdır.
Toplu taşımayı özendirmek ve turizm taşımacılığını desteklemek için otoyol, köprü ve feribot geçişlerinde geçiş üstünlüğü ve indirim sağlanmalıdır. Turizmdeki payı her geçen gün büyüyen gemi turizminin en önemli destinasyonlarından biri de İstanbul’dur. Ancak; İstanbul’da mevcut Galata Limanı yetersiz kalmakta, aynı anda birden fazla gemi geldiğinde turistlerin transferi yapılamamakta, yanaşma yerleri ve park alanları yetersiz kalmaktadır.
Aynı anda 3 – 4 bin turisti taşıyan bu gemilerdeki turistler şehirde alış verişte ve turistlik yerleri gezerek geçirecekleri zamanı kaybetmekte ve ülkemize döviz girişi engellenmektedir. Bu konu ülkemize gelen turist sayısı ile kazanılan döviz arasında tezat oluşturmaktadır. Yukarıdaki sorunlar dikkate alındığında İstanbul en az 7 – 8 tane büyük geminin aynı anda yanaşabileceği ve her konuda yeterli bir turistik gemi limanına kavuşturulmalıdır.
KARAYOLUNDA VERİMLİLİK
Diğer maddelerde de vurguladığımız verimlilik sorunu karayolu taşımacılığının temel sorunudur. Yanlış tercihler sonucu karayolu bağımlı hale getirilen ülkemiz bu nedenle otomotiv sömürgesine dönüştürülmüştür. Bunun çok ağır sosyal ve ekonomik sonuçları vardır. Büyük ölçüde ithal edilen karayolu taşıtları yine çok yüksek bir oranda ithal edilen petrol ile çalıştığı ve verimli kullanılmadığı için ülke ekonomisine ağır yükler getirmektedir. Mevzuat düzenlemelerinde arz talep yönünden dengesizlik yaratacak düzenlemelerden kaçınılmalı ve verimlilik sağlanmalıdır.
Toplu taşımanın temel esası daha az taşıtla daha çok insan taşımak olmalıdır. Yerel ve ulusal yönetimlerde daha çok taşıtla daha az insan taşımaya neden olan düzenlemeler değiştirilmelidir.
Şehir içi taşımalarda verimliği artırıp trafikte kaybedilen zamanı kazanmak için saat düzenlemesi acil olarak yapılmalıdır. Büyük Avrupa kentlerinde olduğu gibi saat düzenlemesi büyük kentlerimizi tehdit eden trafik sorununun çözümünde önemli etken olacaktır. Bu düzenleme ile bir taşıt birden fazla sefer yaparak verimliği artıracaktır. Bir taşıtın birden fazla servis yapmasını engelleyen plaka tahdidi uygulaması de değiştirilmelidir. Bu sayede kentlerimiz ve yollarımız taşıt deposu olmaktan kurtulacaktır.
Şehirlerarası taşımada da durum farklı değildir. Kanun ve yönetmeliklerde arz talep dengesini sağlayacak ve verimliliği artıracak düzenlemeler yapılmalıdır. Taşımaların güvenli, kaliteli ve sürdürülebilir olabilmesi taşımada verimliliğin arttırılmasıyla mümkündür. Verimlilik, çalışanların hak ve sorumlulukları, sektörlerin kalkınması ve geliştirilmesi için olduğu kadar, ülke ekonomisi, trafik ve çevre açısından da büyük yararlar sağlayacaktır.
ŞEHİRLERARASI TAŞIMACILIKTA VERİMLİLİĞİ ENGELLEYEN EN ÖNEMLİ SORUNLAR
A) Terminal projeleri
- İhtiyaca göre planlanmaması,
- Projelendirilme de işletme giderlerinin dikkate alınmaması,
- Fonksiyonel olmaması
- Akıllı sistemlerle donatılmamaları
- Yer seçiminde şehir içi toplu taşıma sistemleriyle entegrasyon sağlanmaması
- Yer seçiminde ulaşım ekonomisinin dikkate alınmaması.
- Yasayla girilmeleri zorunlu olduğu halde, ücret tarifelerinin yatırım, kar, mantığı yerine gelişigüzel düzenlenmesi, otobüslerden fahiş ücret alınması,
- Bazı terminallerde kamusal alan olduğu halde bekleme yapmaksızın yolcu bırakan taşıtlardan ücret alınması
- İşleticiler haksız, ölçüsüz kazanç elde ederken otobüs sahipleri varlıklarını sürdüremez hale getirilmektedir.
Çözüm Önerisi: Yukarıda belirlenen sorunları çözen, yeni yapılan havaalanları gibi plan bazında asgari standartları olan, iklime kent mimarisine uygun yer seçimi, şehir içi toplu taşıma sistemleriyle ve diğer taşıma sistemleriyle entegre olan, sektörel sivil toplum örgütlerimizin ve üniversitelerin görüşü, Bayındırlık Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı’nın onayı ile projelendirilen, yapılan ve işletilen, tarifeleri yatırım, kar mantığıyla oluşturulan, ücret artışları ulusal parametrelere göre yapılan, terminal yapım ve işletmeciliği düzenlemesi yapılmalıdır.
B) Şehir içindeki satış terminallerinin dağınıklığı ve yanlış yapılanması
Şehir içinde taşımacı kuruluşların meydanlarda, ana caddelerde ve sokak aralarında ayrı ayrı satış terminallerinin bulunması, bu terminallerin önünde ayrı ayrı servis araçlarının bekleme, indirme bindirme yapması kent trafiğini olumsuz etkilemektedir.
Çözüm Önerisi: Özellikle büyük kentlerimizde bölgesel terminal kavramının getirilmesi, kent planlarında trafikçe uygun yerlerde önünde indirme, bindirme ve bekleme yapılabilecek alanlarda yolcu toplama merkezine dönüştürülmüş, aynı anda bütün firmalara hizmet verebilen bölgesel terminal kavramı getirilmelidir.
Bu yapı kentsel ve ulusal ulaşım kimliğinin en önemli halkası olacak, ulaşım ekonomisi kent trafiği ve çevre açısından büyük yararlar sağlayacaktır. Ayrıca çok sayıda terminal yerine akıllı şehir içi duraklarlarıyla şehir içi ulaşım sistemleri desteklenerek verimlilik artırmalıdır.
C) Şehir içi Ücretsiz Servis hizmetleri
Ulaşım maliyetlerini ve bireysel taşımacıları en çok zorlayan unsurlardan biride ücreti otobüsçülerden kesilen, yolculara ücretsiz sunulan şehir içi servis hizmetleridir.
Aynı meydanda, aynı caddede, aynı sokakta farklı mekânlarda şehir içi satış hizmeti veren çok sayıdaki taşımacı kuruluşun, yine aynı saatlerde, aynı yerlerde çok sayıda servis araçlarının indirme bindirme ve bekleme yapması, taşımacı kuruluşlara ve otobüs yatırımcılarına ek mali yükler getirmekte, kent trafiğini olumsuz etkilemektedir.
Çözüm Önerisi: Şehir içi terminallerin ortak mekânlarda çözülmesi servis sorununun çözümüne de katkı sağlayacak, ortak terminallerden alçak tabanlı toplu taşımaya uygun, engelli insanların ulaşım ihtiyacını karşılayacak ortak servis aracı sisteminin getirilmesini sağlayan düzenlemeler yapılmalıdır.
D) Akıllı Satış Sistemleri
Şehirlerarası ulaşımda en önemli sorunlardan biri de seyahat biletini edinmek ve bununla ilgili maliyetlerdir.
Çözüm Önerisi: Karayolu yolcu taşımacılığında akıllı bilet satış sistemleri uygulanmalıdır (e–bilet). Bütün firmalara bilet satış imkânı sağlayan sektörel ve ulusal bir sistemin kurulması için yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
Bu sistem kayıt dışılığı önleyerek ulaşım ekonomisine ve ülke ekonomisine büyük katkılar sağlayacaktır. Bu yapının oluşumunu sağlayacak yasal düzenlemeler başta Taşıma Kanunu ve Yönetmelikleri ve Ticaret Kanunu ile bir an önce düzenlenerek uygulamaya konmalıdır.
Sonuç olarak; 2023 yılını hedefleyen ulaşım politikalarında her süreç verimlilik esasına göre planlanmalı, düzenlenmeli ve uygulanmalıdır.
Mustafa Yıldırım
TOF Genel Başkanı
www.ulasimgazetesi.com
