Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, son dönemde Manisa, Ankara ve Elazığ'daki depremlerin ardından gündeme gelen yol, köprü ve tüneller gibi büyük projelerin depreme dayanıklılık durumuna ilişkin değerlendirmede bulundu.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı koordinesinde hayata geçirilen "mega projeler" tasarlanırken her türlü ihtimalin düşünüldüğünü ifade eden Turhan, "Türkiye'nin deprem kuşağında olması nedeniyle inşa edilen yol, köprü ve tüneller deprem faktörü de ön planda tutularak yapılıyor." diye konuştu.
Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim köprülerinin, yaklaşık 2 bin 500 yılda bir meydana gelebilecek "çok büyük" şiddetli depremde bile ayakta kalarak, ulaşımı sağlayacak şekilde tasarlandığına işaret eden Turhan, iki köprü için Kuzey Marmara ve Karadeniz'deki fay hatlarının tetkik edildiğini vurguladı.
Turhan, "Köprülerin sismik (deprem) zarar analizi olasılıkları belirleme çalışmaları, lineer olmayan zemin tepkisi analizleri, fay deplasman olasılığı zarar analizleri yapıldı. Ayrıca sismik etkilerin azaltılması için özel mesnet tasarım çalışmaları da gerçekleştirildi." ifadelerini kullandı.
"İki köprü güçlendirildi"
15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet köprülerinin de sismik olarak güçlendirildiğinin altını çizen Turhan, şöyle konuştu: "İki köprünün de büyük depremlere dayanıklı olacak şekilde, mesnet oturma tabanın genişletilmesi, düşmeyi önleyici kablo montajı, mevcut mesnetlerin değiştirilmesi, mevcut genleşme derzlerinin değiştirilmesi, tabliye kule çarpışması durumunda olası hasarı önlemek için kule içinden takviye işleri yapıldı. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün büyük onarımı ve yapısal takviyesi işi kapsamında askı halatlarının değiştirilmesi, kulelerin güçlendirme işleri, kutu kiriş uç diyaframlarının güçlendirilmesi, ana kablo korktuklarının, pandül mesnetlerinin ve ana kablo kelepçelerinin, askı plakalarının değiştirilmesi, ana kablo sargı sisteminin yenilenmesi ve muayenesi başta olmak üzere gerekli tüm çalışmalar yürütüldü."
Böylece, iki köprünün de güncel şartnamelere göre yapılan sismik ve yapısal güçlendirme çalışmalarıyla Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim köprüleri ile eşdeğer sismik dayanıklılığa ulaştırıldığına dikkati çeken Turhan, "Yapılan çalışmalar sonunda tüm köprüler, Marmara Denizi merkezli gerçekleşen ve öngörülen olası depremlerde oluşacak riskleri karşılayacak performansa getirildi." dedi.
"Avrasya ve Marmaray, depremde en güvenli yerler arasında"
Turhan, Marmara Denizi'nin altından geçen Avrasya ve Marmaray tünelleri gibi projelerin de İstanbul'da yaşanabilecek muhtemel depremde en güvenli yerlerden biri olacak şekilde yapıldığına işaret ederek, iki tüp geçitte sismik hareketleri algılayan izleme sistemlerinin (26 ivme ölçer, 13 inklonometre ve 6 tane 3 boyutlu yer değiştirme sensörü) yanı sıra, Kandilli Erken Uyarı Sistemi ile bağlantılı Tren Merkezi Kontrol Sisteminin de inşa edildiğini dile getirdi.
Deprem yükleri, tsunami etkileri ve sıvılaşma düşünülerek, en son uluslararası standartlara göre tasarlanan Avrasya Tüneli'nin, Kuzey Anadolu fayında olabilecek 7,5 büyüklüğünde bir depreme dayanıklı şekilde 2 sismik contayla yapıldığı bilgisini veren Turhan, şu ifadeleri kullandı: "Kurulan Yapı Sağlığı İzleme Sistemi ile tünel boyunca 9 ivme ölçer, sismik bağlantı noktalarında 3'er yerde 3 boyutta izleme yapan 18 yer değiştirme sensörü konumlandırıldı ve devreye alındı. Boğaz altında inşa edilen sistem, İstanbul'da 500 yılda bir olabilecek şiddetli depremde bile hiç hasarsız hizmete devam edebilecek, 2 bin 500 yılda bir olma ihtimali bulunan çok şiddetli depremde küçük bakımlarla hizmete açılabilecek."
Tsunami dalgaları da düşünüldü
Turhan, Marmaray Tüneli'nin, bugüne kadar dünya üzerinde inşa edilen en derin su altı tüneli olması ve aktif bir jeolojik fay hattına yakınlığı nedeniyle depreme dayanıklılık bakımından son derece katı ölçütler gözetilerek tasarlandığını vurguladı.
Tünelin 7,5 büyüklüğündeki bir depremden, sıfır güvenlik riski, minimum işlev yitirme, batırma tünel ve birleşimlerinde su sızdırmazlığı korunarak çıkması hedefiyle inşa edildiğini belirten Cahit Turhan, şunları kaydetti: "Tüp tünelde segmentler arası her bir birleşim noktasında, yük aktarımını en aza indirmek ve iki yapıyı sismik olarak izole etmek amacıyla esnek deprem derzleri yapıldı. Marmaray'da batırma tüp tünele, tünel dışındaki trenlerin depremde ve deprem sonrasında buraya girmelerini engellemek, içeridekilerin de güvenli yere çekilmesini sağlamak amacıyla erken uyarı sistemi kuruldu. Tsunami dalgalarına karşı istasyonların giriş yapıları 1,5 metre yükseltildi."
Bakanlık koordinesinde yürütülen tüm projelerde, güvenlik ve sağlamlığın her zaman ön planda tutulduğunu ifade eden Bakan Turhan, "15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet köprüleri, Avrasya ve Marmaray tünelleri gibi tüm 'mega projeler' depremin yanı sıra şiddetli rüzgarlara karşı da dayanıklı." diye konuştu.
