1960’lı yıllarla birlikle yeni anayasanın “Planlı kalkınma” ilkesinin bir sonucu olarak ülkede başlayan Sanayileşme çabaları, Ağustos 1967’de Aliağa Rafinerisinin temelinin atılması ve 15 Kasım 1971 tarihinde Aliağa’da özel sektörün en büyük kağıt fabrikası Viking Kağıt ve Selüloz AŞ’nin hizmete girmesiyle somutlaştı. Bu tarihle birlikte Aliağa artık geri dönülmez bir şekilde ülkede Sanayileşmenin tüm hızıyla –ve karmaşasıyla- yaşandığı bir yer oldu.
Aliağa’da TÜPRAŞ rafinerisinin kurulması, ardından demir çelik ve haddehanelerin hizmete girmesini, PETKİM, Petrol Ofisi ve Türkiye’nin tek gemi söküm tesislerinin faaliyete geçmesi izledi. Yaşanan bu gelişme ve değişim sürecinde Nemrut Körfezinde birbiri ardına iskeleler kuruldu. 2007 yılına ulaştığımızda ise Aliağa; Nemrut’ta 5, Petrol Ofisi, Petkim, Egegaz, TOTAL’de 1’er ve TÜPRAŞ’da da 3 iskele ile Türkiye’nin en büyük elleçleme rakamlarına ulaşılan bir bölgeye dönüştü.
2006’da Aliağa iskelelerinden 11 milyon ton yükleme, 23 milyon ton da boşaltma olmak üzere toplam 34 milyon ton elleçleme yapıldı. Önümüzdeki günlerde açıklanacak olan 2007 rakamlarının bunu da aşacaktır. “Liman Kenti Aliağa” vizyonu çerçevesinde Aliağa’nın Liman ve denizcilik sektörüne bakıldığında, ilçenin Sadece İzmir için değil, Tüm Ege için ne denli önemli olduğu görülmektedir.
Bilindiği gibi Alsancak limanı hem kent merkezinde kalması hem de derinlik yetersizliği nedeniyle ihtiyacı karşılamaktan uzaktır. Ege Bölgesi'nde büyük tonajlı gemilerin yanaşacağı derinlikte liman olmaması ithalat ve ihracatın önemli bir kısmının Yunanistan'a kaymasına yol açıyor. Oysa Nemrut limanının doğal derinliği 32 metredir. Ege'nin bu kaybını doğal derinliğe sahip Nemrut Körfezi giderebilir. Nemrut, yeniden yapılandırılarak konteyner taşımacılığına uygun hale getirilebilirse Aliağa, Doğu Akdeniz'in en önemli ihracat üslerinden biri olabilir.
Aliağa Nemrut Körfezinde, halen faal vaziyette 5 adet iskele mevcut olup, her iskelenin kendine ait müstakil karayolu bağlantısı bulunmaktadır. Mevcut 5 iskele, kendi geri sahalarındaki demir çelik ve haddehaneler olmak üzere fabrikalara hizmet vermek üzere projelendirilmiştir. Aynı bölgede 6 adet iskelenin yapımı için de çeşitli çalışmaların sürdüğü bilinmektedir. Ancak bölgeye genel olarak bakıldığında rantabl kullanıldığını söylemek doğru değildir. Nemrut, en fazla elleçleme yapılan bölge olmasına rağmen verimli kullanılamamaktadır. Bu bölge Türkiye için çok önemli ve kıymetlidir. Biran önce re-organize çalışmalarına başlanmalıdır.
Nemrut Körfezi’nin liman statüsüne kavuşturabilmesi ve ciddi boyutlara ulaşan sorunlarının çözümü için bölgenin bütüncül bir yaklaşımla ele alınarak re-organizasyona tabi tutulması gerekmektedir. Aliağa-Nemrut'ta bulunan iskeleler bir liman statüsüne sokulmalı, limana kara ve demiryolu ulaşımı sağlanmalı ve bir limanda olması gereken fonksiyonlar Nemrut'a da kazandırılmalıdır. Bu konuda devletin çeşitli kurumlarının çalışma yaptığını biliyoruz.
EGE BÖLGE SANAYİSİ İÇİN DE ÖNEMLİ
Nemrut iskeleler bölgesi, sadece demir çelik sektörü için değil, tüm Ege bölgesindeki Sanayi kuruluşları için kullanılır hale getirilmelidir. Tabii bu hedefe ulaşmada demiryolu- iskeleler entegrasyonu da önemlidir. Geçtiğimiz haftalarda Aliağa Ticaret Odası olarak ziyaret ettiğimiz Denizli’li sanayiciler, karayolu ulaşımının maliyetleri arttırdığını, ürün kalitesini bozduğunu ifade ederek, demiryoluyla Nemrut iskelelerine ulaşmak istediklerini dile getirdiler. Aynı şekilde Manisa organize Sanayi Bölgesi sanayicileri de bunu istiyor.
NEMRUT, ALOSBİ YATIRIMCISI İÇİN BİR ŞANS
Bugün, 400 tesisin kurulmakta olduğu Türkiye’nin en modern ve en büyük OSB’si ALOSBİ’nin yatırımcılarına sunduğu en önemli avantaj, Enerji ulaşım ve Nemrut İskelelerine yakınlığıdır. 400 yatırımcıya yatırım olanağı sunulan, 60 bin işçiye iş imkanı, 250 bin aileye gelir kaynağı, ülke ekonomisine 10 milyar dolarlık üretim yatırımı ve 2 milyar dolarlık ihracat getirisi sağlayacak olan Aliağa Organize Sanayi Bölgesi yatırımcıları ihracat ve ithalatlarını Aliağa Nemrut iskelelerinden yapmayı tercih etmektedir. Bu yönüyle de Nemrut Akdeniz’in en büyük ihracat hacmine sahip liman olmaya adaydır. Böyle bir hedefe ulaşmak için ise Nemrut'ta konteyner depolama alanları oluşturulması gerekiyor. Yeniden yapılandırılacak bir Nemrut Limanı'nın sadece Ege'nin değil tüm Türkiye'nin ihracatına büyük katkısı olacağı açıktır.
Sonuç olarak; Nemrut iskelelerine, gerekli altyapı yatırımları yapılır, ulaşım imkanları kolaylaştırılır ve limanlar bölgesini idare edecek bir üst yönetim oluşturulursa İzmir ve Ege Sanayisi için çok önemli bir sorun çözülmüş olacağı gibi, Akdeniz ve Ege’de Ülkemize stratejik üstünlük sağlayacak dev bir ihracat noktası kazanılacaktır.
