Her ne kadar caydırıcı cezalar getirilse de kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetlerindeki artış engellenemiyor. En temel insan hakkı olan yaşama hakkı konusunda erkeklere göre dezavantajlı olan kadınlar, başta çalışma hayatı olmak üzere, ekonomi ve siyasette de geri planda kalıyorlar. İyi niyetli girişimlerle kadın ve gençlere yönelik verilen istihdam teşvikleri ve kadın girişimcilere verilen özel destekler de istihdama yönelik istatistiklerde çok fazla değişikliğe yol açmıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son yayınladığı verilere göre Türkiye genelinde 2017 yılı Kasım ayı itibarıyla işsizlik oranı yüzde 10.3 seviyesinde. Bir çok alanda olduğu gibi istihdamda da kadınlar erkeklere göre daha dezavantajlı durumdalar. Nüfus içindeki oranları eşit olmasına rağmen, toplam işgücünün sadece üçte birine karşılık gelen 10 milyon 287 binini kadınlar oluşturuyor. Kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 33.8, istihdam oranı ise yüzde 29.3 olarak hesaplanıyor. Buna karşılık erkeklerde yüzde 8.8 olan işsizlik, kadınlarda yüzde 13.4 seviyesinde. Üstelik kadınlarda tarım dışı işsizlik oranı yüzde 17.4 olarak açıklandı. Başka bir ifade ile işgücüne dahil 10 milyon 287 bin kadından 8 milyon 904 bini istihdam edilirken, 1 milyon 383 bini işsiz. Kadın istihdamının 2 milyon 382 bini tarım, 6 milyon 522 bini ise tarım dışı sektörde.
İstihdam istatistiklerindeki dengesizlik işgücüne dahil olmama nedenlerinde de kendisini gösteriyor. Türkiye genelinde iş aramayan ancak iş bulsa çalışmaya hazır olduğunu belirtenlerin sayısı 2 milyon 219 bin. Bunların yüzde 59.4’ünü kadınlar oluşturuyor.
İşgücüne dahil olmayan toplam kadın sayısı 20 milyon 112 bin iken bunların yarısından fazlasına karşılık gelen 11 milyon 160 bini ev işleriyle uğraştığı için, 2 milyon 234 bini eğitim faaliyetinde bulunduğu için çalışmıyor.
Kadın işverenler ağırlıklı olarak 1-4 işçi çalıştırıyor
TÜİK’in girişimcilik istatistiklerine göre, çalışan kadınların yüzde 61.7’si ücretli/yevmiyeli olarak çalışırken, sadece yüzde 1.3’ü işveren konumunda. Kadınların yüzde 8.8’i kendi hesabına çalışırken, yüzde 26.3’ü de ücretsiz aile işçisi olarak çalışıyor.
Eğitim seviyesi yükseldikçe ücret farkı da artıyor
TÜİK eğitim seviyesine göre brüt ücretleri gösteren son araştırmayı 2014 yılı verilerini derleyerek yaptı. Buna göre erkeklerle kadınlar arasındaki ortalama brüt ücret birbirine çok yakın çıktı. Erkeklerde 2 bin 215 lira olan aylık brüt ücret, kadınlarda 2 bin 188 lira düzeyinde. Ancak eğitim seviyesi yükseldikçe kadınlarla erkeklerin aldıkları ücret arasındaki fark da artıyor. Lise mezunlarında erkeklerin ortama ücreti bin 755 lira iken, kadınlarda bin 576 lira. Yüksek okul ve üstünde ise erkeklerde 4 bin 296 lira, kadınlarda 3 bin 470 lira olarak tespit edildi.
Bir çok istatistikte erkeklere göre daha dezavantajlı olan kadınlar, TÜİK’in mutluluk düzeyi araştırmasında göre erkeklere oranla daha mutlu olduklarını bildirdiler. Erkeklerin yüzde 53.6’sı, kadınların ise yüzde 62.4’ü mutlu olduğunu bildirdi. Kadınlar içinde mutluluk oranı en yüksek olan yaş grubu 65 ve üzeri(yüzde 66.1) iken evli kadınların yüzde 65.2 ile evli olmayan kadınlara göre(yüzde 55.8) daha mutlu oldukları ortaya çıktı.
TBMM’de temsil yüzde 14’ün altında
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 550 milletvekilinden, milletvekilliği düşenler çıktıktan sonra halen görev yapan milletvekili sayısı 539. Bu milletvekillerinin yüzde 13.91’ine karşılık gelen 75 tanesi kadın. Milletvekilliği düşen 11 kişiden 6 tanesi kadın. Başka bir ifade ile milletvekili seçimi yapıldığı tarihte 550 vekilin yüzde 14.7’sini kadınlar oluşturuyordu. Bu dönem kabinedeki kadın bakan ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya olmak üzere sadece iki tane.
TMMOB’de sadece 1 kadın başkan
Kadınlar meslek kuruluşlarının yönetiminde de yeterince temsil edilemiyor. Üyeliği yasayla zorunlu olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) bünyesindeki 14 mimar ve mühendis odası içinde başkanı kadın olan sayısı da sadece 1 tane. Halen başkanlardan sadece Peyzaj Mimarları Odası’nın başkanı Ayşegül Oruçkaptan kadın başkan olarak görev yapıyor.
Kadınların en “eşit” olduğu il İstanbul
TEPAV’ın “Karşılaştırmalarla 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi 2018” raporu da yayınlandı. Rapora göre, Türkiye’de kadınların ekonomik ve sosyal durumlarına ilişkin veriler son 5 yıla göre iyileşme gösterdi. Kadın erkek eşitliğinin en iyi olduğu il İstanbul olurken bunu; Rize, Ankara, Bursa, Tunceli, Bolu, Antalya, Eskişehir, Düzce ve Kocaeli takip etti. Bu sıralama, il düzeyinde; sağlık, belediye meclisinde temsil, eğitim, işgücüne katılma oranı göstergelerinden yararlanılarak yapılıyor.
Kadın profesörlerin oranı yüzde 43.1
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Türkiye’de Kadın istatistiklerine göre ise kadınların oransal olarak nüfustaki paylarına göre en yakın temsil edildikleri alanlar üniversiteler oldu. 2016 sonu itibarıyla kadın profesörlerin oranı yüzde 43.1 oldu. Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre, şirketlerde üst düzey ve orta kademe yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2002 yılında yüzde 14.4 iken, 2016’da yüzde 16.7’ye çıktı. Kadınların ortalama evlilik yaşı 24.6, erkeklerinki 27.7 olurken, 2016 yılında erkeklerin yüzde 15.2’si, kadınların yüzde 23.9’unun obez olduğu görüldü. Evli kadınların yüzde 65.2’si, evli olmayan kadınların ise yüzde 55.8’i mutlu olduğunu ifade etti. Ayrıca en az bir eğitim düzeyini tamamlayan kadınların oranı ise yüzde 82.8 olarak hesaplandı.
