Havacılıkla ilgili bir şey okuduğumuzda, bir şey dinlediğimizde veya seyrettiğimizde zaman zaman yabancı terimleri duyar veya görürüz. Bu sektörde çalışanlar için kullanılan İngilizce terimler hiç te yabancı değildir. Onlar bu mesleğe girerken büyük çoğunluğu İngilizce bilerek veya girdikten sonra yabancı dillerini geliştirerek yollarına devam etmişlerdir. Kendi aralarında doğal olarak hep bu yabancı terimleri kullanırlar. Özellikle uçakları kullanan pilotlarla, örneğin kule görevlileri arasındaki konuşmalar dünyanın neresine giderseniz gidin İngilizce yapılmaktadır
Peki, gelelim sade vatandaşa. Herkes bu terimleri bilmek zorunda mıdır? Şimdi bakıyorsunuz havacılıkla ilgili bir yayında veya bir haberde bir takım kelimeler veya kısaltmalar kullanılıyor. Bu konuda sade vatandaşın, bu kadar çok İngilizce deyimi veya kısaltmayı bilmesi değildir.
Ama gelin görün ki, insanoğlu öğrenmeli diyorum. Bilmediğini de bilmek için araştırmalı. Diyelim ki, bir havacılık haberi izlediniz veya böyle bir konuda bir gazete, dergi veya kitap okuyorsunuz. Karşınıza birçok yabancı terim çıktı. Yapacağınız tek şey bir sözlük bulup bunların karşılıklarını öğrenmek olsa gerek. Fakat bundan da önemlisi bu gün Türkiye’de sayıları 110 bin kişiye ulaşan havacılık sektörü çalışanlarının ortak bir dili kullanmasının bir ihtiyaç olduğunu düşünen Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, kılı kırk yaran titiz bir çalışma ile dolu dolu bir kitap hazırlamış. Adına "Havacılık Terimleri Sözlüğü " denilen bu kitapta A'dan Z'ye kadar havacılık sektöründe kullanılan yüzlerce ve hatta binlerce terim ve kısaltmayı en güzel haliyle, herkesin anlayacağı bir dille ortaya koymuş. Havacılık sektörünün çok değişik iş kollarında çalışanlar artık yanlışsız iletişim kurabilecek, en doğru şekilde haberleşebileceklerdir. Havacılıkla ilgisi olmayan sade vatandaşlar ise haber dinlerken spikerlerin ağzından dökülen bir dolu yabancı terimin ne anlama geldiğini bilerek haber dinleyecekler. Basit bir örnek vermek gerekirse, halkımız kara kutu denilen cihazın tam adının ne olduğunu bilse elbette iyi olur. Ayrıca bundan da önemlisi İngilizce olarak geçen terim ve kısaltmaların Türkçe karşılıklarına da yer yerilen sözlük bu anlamda gerçekten takdire değer. Her şeyin bir karşılığını bulup oraya koyma başarısı gösteren yayın kurulu çok yararlı bir iş yapmıştır. . Yani bana göre eğer uluslararası sahada değilsek örneğin "Gate to gate" yerine bu topraklar üzerinde ve uygun olacak yerlerde "Kapıdan kapıya " terimini kullanmak daha doğru olur kanaatindeyim. Elbette olmasa olmazlar vardır, ama Türk vatandaşlarına hitap eden yerlerde ve bölgelerde Türkçe tabirlerin birincil olarak kullanılmasından yanayım. Geçenlerde, Çin Halk Cumhuriyeti'nin Şincan Özerk Bölgesine (Yani Doğu Türkistan'a ) Hainan Airlines adlı Çin havayolu şirketiyle seyahat gerçekleştirdim. Havacılık sektörü çalışanları hazırlanan bu sözlüğü açıp baksınlar kendi aralarında, birçok şeyi Türkçe izah edebilecekleri karşılıkları bulabilirler.
Siz siz olun, mümkünse temiz, saf bir Türkçe'yi hayatın her alanında kullanımın ve başkalarının da kullanması için gayret gösterin. Dil giderse, birlik bozulur. Biliniz ki bunun dünyada ve tarihte örneği çoktur. Bu konu üzerine kitaplar bile yazılır. Tüm bunlara gerek yok, her alanda kendimizi en iyi şekilde ifade edebileceğimize inandığım Türkçemizi koruyalım, kullanalım ve ondan vazgeçmeyelim. İyi uçuşlar Türkiye’m.
Musa ALİOĞLU
