Türkiye ile ABD arasındaki gerilime rağmen F-35 programı eksiksiz ilerliyor. Deneme uçuşları yapan Türk pilotlara uçağın en gizli bilgileri ve verileri açıldı. Savunma Bakanlığı sipariş verdiği 36 uçaktan 10’unun ücretinin büyük bölümünü ödedi. Türkiye’nin programdan çıkarılması halinde ise F-35 teslimatları 1,5-2 yıl aksayacak.
Türkiye’nin Rusya’dan S-400 alımına karşı Amerika F-35 uçaklarını pazarlık unsuru yaparken, siyasi arenada yaşanan gerilim F-35 programına yansımadı. Türkiye’ye teslim edilen F-35 savaş uçağıyla deneme uçuşlarına başlayan Türk pilotlar, diğer program ortaklarıyla eşdeğer şekilde çalışmalarını yürütüyorlar. F-35 programı kapsamında ABD Luke Hava Üssü’nde bulunan Türk pilotlar ve teknik heyet, program ortağı diğer ülkelerin heyetleriyle eşit imkan ve olanaklar dahilinde test sürecini başarıyla sürdürüyor. Türk heyete, gerek uçağın genel sistemine gerekse radar verilerine dair herhangi bir kısıtlama uygulanmıyor. Savaş uçaklarına dair tüm gizli bilgiler Türk heyete açılmış durumda. Pilotların uçakla ilgili ilk izlenimleri olumlu olurken, ilk grup bakım ekibi eğitimlerini tamamlayarak Türkiye’ye döndü, yeni bir ekip daha Amerika’ya gönderildi.
10’DAN FAZLA UÇAK İÇİN ÖDEME YAPILDI
F-35 programı kapsamında 100 adet savaş uçağı almayı planlayan Türkiye, şu ana kadar 36 uçak için sipariş verdi. Siparişler kapsamında ödemeler de yapılmaya başlandı. 10’dan fazla uçak için ciddi miktarda ödeme yapıldı. Bunun da yaklaşık 1 milyar dolarlık bir ödeme olduğu belirtiliyor. ABD ile yaşanan kriz kapsamında henüz ek sipariş vermeyen Türkiye, halen deneme uçuşlarına devam eden ilk uçağın tüm mülkiyet haklarına da sahip oldu. Kongre talebi doğrultusunda ABD Savunma Bakanlığı’nın rapor hazırlığı devam ederken, bu sürecin ilk uçakların Türkiye’ye teslim edilmesine ilişkin sorun oluşturması beklenmiyor.
BİR BUÇUK YIL AKSATIR
Sadece Türkiye değil, F-35 program ortağı diğer ülkeler için de ABD’nin tavrı endişe yaratmış durumda. Çok sayıda F-35 savaş uçağı almış ve çok sayıda da sipariş vermiş olan Avrupa ülkeleri, program ortaklığına dair herhangi bir değişikliği reddederken bunun ihtimali bile tedirginlik yaratıyor, programa dair güven sarsıyor. Bu da ABD Savunma Bakanlığı üzerinde ciddi bir baskı oluşturuyor. Dolayısıyla, şu ana kadar gündeme yansıyan her türlü gelişme siyasi olmanın ötesine geçemeyecek mahiyette görülüyor. Üstelik Türkiye’nin ciddi bir program ortağı olduğu düşünüldüğünde, programdan çıkarılmasının çok da basit olmadığı vurgulanıyor. Uzmanlar, halen uçağa ciddi manada parça katkısı sağlayan Türkiye’nin programdan çıkarılmasının uçak teslimatlarında en az 1.5 -2 yıllık aksamaya sebep olacağını belirtiyor.
Top Gun’daki selamlaşma tarih olacak
F-35 yeni nesil savaş uçaklarına geçişle birlikte sinema filmi Top Gun’daki meşhur iki savaş uçağı pilotunun birbirini selamlama sahnesi de tarih olacak. F-35, halen eğitim gören Türk ekibi tarafından “Uçan İpad” olarak adlandırılırken, pilotlar uçakta taktıkları gözlükle sanki uçak dışındaymış gibi 360 derecelik alanın görüntüsüne hakim oluyor ve bu da daha geniş alanda tek uçağın hakimiyetine olanak sağladığından kol uçuşlarına gerek bırakmıyor. F-35 ile iki uçağın yan yana uçması verimsiz hale gelecek ve tek pilotla uçan F-35 geniş bir alanı tek başına tarama ve kontrol imkanına sahip olacak.
İlk uçaklar Erhaç’a
Türkiye F-35’ler için bir yandan da Malatya Erhaç 7. Ana Jet Üssü’nde hazırlıkları tam gaz sürdürüyor. İnşaat faaliyetlerinin devam ettiği Malatya’da üssün alt yapısı yeni nesil uçaklar için güçlendiriliyor, bir yandan da F-35 eğitim merkezi inşaat faaliyeti devam ediyor. Yılsonuna doğru Amerika ve NATO nezdinde heyetler gelerek üssün inşaatında güvenlik ve gizliliğe dair teknik kıstaslara uyulup uyulmadığını denetleyecek. 2019 yaz aylarına kadar merkezin tamamlanması öngörülüyor. Ardından da kasım ayında ilk iki F-35 savaş uçağı Malatya’ya gelecek. Malatya’daki üs, F-35 savaş uçaklarına, tamamen bilgisayar donanımıyla komuta edecek. Üste kurulacak sistem Norfolk Üssü’yle de sürekli iletişimde olacak. Uçağın havada vereceği en ufak bir arıza Malatya’daki üsse doğrudan ulaşacak ve buradan da eş zamanlı olarak Norfolk’a parça siparişi verilecek. Bu yönüyle kesintisiz temasla çalışacak ve tedarik konuları hızlandırılmış olacak. (
