Kredi Garanti Fonu’ndan (KGF) kredi kullanan küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ) "sende para var" diyen büyük alıcılar, vadeyi daha da uzatıyor.
Geçen hafta gazetemizde yer alan "Nakit sıkışıklığına karşı Fransız modeli önerisi" başlıklı haberin ardından, iş dünyasından vade sorununa ilişkin geri bildirimler geldi. Pek çok KOBİ, büyük şirketleri vade yoluyla fonlamak zorunda kaldıklarına dair şikayetlerini iletti. Bir KOBİ'nin kredi ya da devlet teşviklerinden yararlanması halinde büyüklerin o KOBİ'den mal alımlarında vadeleri uzattığı ifade ediliyor.
Türk Ticaret Kanunu'nun 1530'uncu maddesi vadeleri 60 günle sınırlasa da piyasada bir yıla varan vadeleri görmek mümkün. Uzun vadeler en fazla KOBİ'ler üstünde yük yaratıyor. İş dünyası temsilcilerine göre KOBİ'lerin aldığı teşvikler de uzayan vade olarak kendilerine geri dönüyor.
KGF desteğiyle kredi alan bir KOBİ, mal sattığı büyük firmaların hemen ödeme sürelerini 1 ay uzattığını dile getiriyor. KOBİ'lere verilen bütün teşviklerin bir şekilde büyük firmalara gittiğini dile getiren bir KOBİ yöneticisi; "Devlet teşviki ya da kredi aldığımızda büyük firmalar 'Bunda para var' diyerek ödemelerini uzatıyorlar. Devlet, 'KOBİ'lere 1 aydan uzun vade yapamazsın' dese iş çözülecek" dedi.
Özdebir: Bankalar benden mal alanı fonlasın
Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir, önceki gün ASO Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı’nda gazetecilerle bir araya gelmişti. Burada sanayiye yönelik yeni fonlama modeli önerisinde bulunarak, "Bankalar beni fonlayacağına benden mal alan insanları fonlamalı. Tüketici kredilerine benzer bir modelin sanayi için de uygulanıyor olabilmesi gerekiyor" diye konuşmuştu.
"Belediyeler firmaları batırıyor"
Büyük firmaların yanında vade ile KOBİ'lerin sıkıntı yaşadığı bir başka nokta ise kamu kuruluşları. Özellikle belediyelerin ödemelerini uzun vadelere yaydığını anlatan bir başka KOBİ yöneticisi, ödeme istediklerinde kamu kuruluşlarının kendilerini tehdit ettiğini dile getirdi. İhale şartlarında ödeme süreleri belli olmasına rağmen belediyelerin buna uymadığını kaydeden KOBİ yöneticisi, şöyle devam etti: "Ödeme süreleri geldiğinde belediyeler 'para yok' diyor. Zorlayınca 'git dava aç ama bir daha ihale alamazsın' diyerek tehdit ediyorlar. Kamu kuruluşları bilerek ve isteyerek ödemeleri geciktiriyor, adeta KOBİ'lerin batmasını istiyor. Bir iş yaptığınızda 2 milyon lira alacağınızı 2 yılda alamayabiliyorsunuz. 2 yılda kur nereye geldi. O para alınsa bile pul oldu. Bu gibi durumlarda kepenk indirip, gitmek gerekiyor."
"Teminat kur kadar değerlenmeyince iflasa kapı açılıyor"
Bir başka üretici ise vadelerin uzun olması nedeniyle krediye mecbur olduklarını kaydetti. Döviz artışı nedeniyle teminatların yetersiz kaldığı için batan firmalar olduğunu dile getiren üretici, şöyle devam etti: "Ben bir şirkete 1 milyon euroluk mal satıyorsam, bana ödemeyi 2 ayda yaptıklarında 2 milyon euroluk işletme sermayesine ihtiyacım oluyor. Bir ayda parayı alabilsek işletme sermayesi ihtiyacım 1 milyon euro olacak. İhtiyacı karşılamak için evi, fabrikayı teminat göstererek kredi çekiyoruz. Bu süreçte euro kadar teminatın değerlenmesi mümkün değil. Bu nedenle banka da sıkıştırmaya başladığında iflas edenler oluyor."
Kaynak: Serkan AKINCI / DÜNYA
