Bu yıl 25-27 Nisan tarihleri arasında Kuşak ve Yol Girişimi (Belt and Road Initiative - BRI) tarafından ikincisi düzenlenecek Uluslararası İşbirliği için Kuşak ve Yol Forumu'na 40 üst düzey yetkilinin katılımı öngörülürken, Türkiye'den de bir heyetin forumda bulunması bekleniyor.
Bu yılki forumda Kuşak ve Yol Girişimi'nin ilk beş yılının değerlendirilmesi ve gelecek beş yıla yön verecek stratejilerin belirlenmesi planlanıyor. BRI yatırımlarının kalitesi, iklim değişikliğinin etkileri ve "yeşil" yatırımlar forumun odak konuları olarak sıralanıyor.
Enerji sektörü Çin'in denizaşırı yatırımlarının merkezini oluştururken, Çin'in iki kamu bankasının 2013-2018 yılları arasında BRI ülkelerindeki enerji projelerine yaptığı yatırımlar 186,3 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
Bu yatırımlarda aslan payını kömür projeleri oluşturuyor. 728 gigavat yenilenebilir enerji kapasitesiyle dünyada yenilenebilir enerji lideri Çin'in, trilyon dolarlık BRI finansmanıyla ilgili ülkelerdeki enerji yatırımlarının iklim değişikliği ve sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu hale gelmesinde liderlik etmesi bekleniyor.
Morgan Stanley'e göre 2027'ye kadar BRI kapsamındaki harcamaların 1,3 trilyon dolara ulaşabileceği hesaplanırken, yenilenebilir enerji projelerinin bu finansmandan önemli bir pay alacağı tahmin ediliyor.
ÇİN'İN TÜRKİYE'DEKİ YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARI 600 MİLYON DOLAR
Çin'in küresel iklim değişikliği politikaları doğrultusunda BRI ülkelerindeki yatırımlarını karbonsuzlaştırarak önemli miktarda finansman kaynağı sunması bekleniyor. Ülkenin Türkiye'de yenilenebilir enerji sektörüne şu ana kadar yaptığı yatırım 600 milyon dolar seviyesinde bulunuyor.
Çin'in BRI politikaları kapsamında, Türkiye'de gelecek dönemde en fazla yatırım yapabileceği alanlardan birinin yenilenebilir enerji sektörü olabileceği öngörülüyor.
Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Görevlisi Bengisu Özenç, AA muhabirine, BRI'nın bir lojistik altyapı projesi gibi görülmesine rağmen ilgili ülkeleri küresel sisteme entegre edecek bir dönüşüm projesi olduğunu söyledi.
Türkiye'nin, girişimin Avrupa'ya geçişini kolaylaştıracak ülke konumunda bulunduğuna dikkati çeken Özenç, "Türkiye bu yüzden girişim için çok önemli. BRI kapsamındaki yatırımlar altyapı projeleri olduğu için girişimin sürdürülebilirlik ayağı da önemli bir tartışma konusu. Altyapı projeleri, çevreyi ciddi oranda etkilediği için önümüzdeki dönemde bu girişim kapsamında ilgili tüm yatırımların ülkelerin sürdürülebilirliğini de etkileyeceğini görüyoruz. Bu yüzden aslında ciddi bir küresel sürecin de içerisindeyiz." değerlendirmesinde bulundu.
"ÇİN TÜRKİYE'Yİ ÜRETİM ÜSSÜ OLARAK KULLANABİLİR"
Özenç, diğer yandan Çin'in yenilenebilir enerji yatırımlarında lider pozisyonda olduğunu anımsatarak, BRI ile Çin'in bu alandaki dönüştürücü etkisinin görülebileceğini anlattı.
Türkiye'nin de yenilenebilir enerjide yüksek teknoloji üretmeyi hedeflediğini aktaran Özenç, şöyle devam etti:
"Türkiye'nin yenilenebilir enerji ekipmanlarında bir üretim üssü olabilmesi için bu konunun bir sanayi üretim politikası olarak ele alınmasının faydalı olacağını düşünüyorum. Ülke olarak yüksek teknoloji ürünleri üretmeyi hedefliyoruz ve yenilenebilir enerji ekipmanları bu anlamda ciddi fırsatlar sunuyor. Çin'in de Türkiye'yi önemli bir üs olarak kullanabileceğini düşünüyorum. Türkiye'nin ciddi bir sanayi üretim tecrübesi var ve aslında bu durum Çin için de önemli bir fırsat sunuyor. Çin ve Türkiye'nin özellikle güneş enerjisi ekipmanlarında hatırı sayılır bir alışverişi söz konusu ama bu ilişkinin bir sanayi iş birliğine dönüştürülmesi gerekiyor."
Çin merkezli düşünce kuruluşu Greenovation Hub'ın BRI Araştırmacısı Li Xiulan da Türkiye ve Çin arasında 2015'te imzalanan protokol kapsamında, iki ülkenin altyapı, enerji, iklim değişikliği, ulaşım ve kültürel iş birliği konularında politika desteği sunmasının kararlaştırıldığını anımsattı.
Li, protokolün imzalanmasını takiben iş birliği stratejisi ve buna bağlı bir yol haritası hazırlanması için üst düzey görüşmeler gerçekleştirildiğini belirterek, şöyle konuştu:
"Türkiye Cumhurbaşkanı’nın katıldığı ve konuşma yaptığı birinci 'Kuşak ve Yol Uluslararası İşbirliği Forumu' iki yıl önce gerçekleşti. 2018 yılında Çin ve Türkiye cumhurbaşkanları arasında gerçekleşen görüşmelerde karşılıklı iş birliğinin güçlendirilmesi ve BRI'nın 'Koridorun Ortası Girişimi' ile ilişkilendirilmesi konuları ele alındı. İkinci forum kapsamında, Türkiye'nin Çin ile iş birliğinin güçlendirilmesini bekliyoruz."
Çin’in BRI stratejileri, yatırımları ve diğer ülkelerle iş birliğinin temelinde Paris Anlaşması hedefleriyle uyumlulaştırma öngördüğünü ifade eden Li, Çin’deki sivil toplum kuruluşlarının da Çin’in deniz aşırı yatırımlarının, Paris Anlaşması ve sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleşmesi sürecinde kolaylaştırıcılık rolü üstlendiğini sözlerine ekledi.
