Küresel ticaret ağı ve mimarisi hızla değişiyor. Son günlerde küresel aktörlerin attığı adımlar ve kurdukları ilişkiler dikkat çekiyor. Salı günü Avrupa Birliği (AB) ile Japonya arasında dünyanın en büyük serbest ticaret anlaşmalarından biri imzalandı. Taraflar anlaşmanın Başkan Donald Trump'ın yürürlüğe soktuğu korumacı ticaret politikalarına karşı bir denge unsuru olduğunu ifade etti. Çin'in başkenti Pekin’de gerçekleşen son AB-Çin zirvesinde de her zamankinden daha fazla ticaret odaklı görüşmeler yapıldı. Çin ile AB, “çok taraflılığı” birlikte koruma sözü verdi.
Trump, AB ile Çin’i yakınlaştırıyor
Başkan Trump liderliğindeki Amerikan yönetiminin Pekin ile ticaret savaşlarını başlatması Çin’in yatırımda rotayı ABD’den Avrupa’ya kırmasına neden oldu. Uygulana politikalar nedeniyle ABD, uzun süredir müttefiği olan AB, NATO ve Kanada'dan uzaklaşırken Çin ve AB ticari yakınlaşması dikkat çekiyor. Uluslararası danışmanlık ve hukuk şirketi Baker Mackenzie tarafından hazırlanan bir raporda, yılın ilk altı ayında Çinli şirketlerin Avrupa'da gerçekleştirdiği satın alma ve birleşmelerin toplam değeri 20 milyara ulaşırken, bu rakam Kuzey Amerika'da sadece 2.5 milyar dolarda kaldı. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde 24 milyar dolar olan Çin’den Amerika'ya doğrudan yatırımlar yüzde 92'lik sert düşüşle 2 milyar dolara indi. Avrupa'da tamamlanan Çin yatırımları, 12 milyar dolara ulaşarak, 2 milyar dolar olan Kuzey Amerika'daki yatırımlardan altı kat fazla gerçekleşti. Bu sıkılaştırma kampanyasının ortasında Çinli firmaların Kuzey Amerika pazarından hızla uzaklaştığı görülüyor. Rapordaki verilere göre, 2018'in ilk yarısında Çinli şirketler Kuzey Amerika’da 9.6 milyar dolarlık elden çıkarma işlemini tamamlarken, 5 milyar dolarlık bölümün ise tamamlanma aşamasında.
Savaşta 'Aşil'in topuğu' krediler
Washington-Pekin hattındaki ticaret savaşı, Çin'in ekonomisini düzeltme çabalarını zora sokuyor. Morgan Stanley analistlerine göre, ticaret savaşı ekonomi sorunların çözümünde "ciddiyetle" yoğunlaşmaya başlamış olan Çin adına daha kötü bir zamanda gelemezdi. Analistler, savaşın olumsuz etkisinin Çin ekonomisini görece yavaşlatabileceğini öngörüyor. Morgan Stanley’nin müşterilerine gönderdiği notta, “Yıllar süren diretmeden sonra Çin, 2017'nin ortasından itibaren, “Aşil'in topuğu”pozisyonunda olan borç artışını azaltmaya odaklanmıştı. Bütün bu vergi hamleleri Çin'i çok zor bir duruma sokuyor. Sadece tarife ve tarife dışı önlemlerin buna yönelik olduğu için değil. Zamanlama bundan daha kötü olamazdı ”ifadeleri yer alıyor. ABD Başkanı Donald Trump yönetimi 6 Temmuz'da resmi olarak 34 milyar dolar değerindeki Çin mallarına yüzde 25’lik vergi getirme kararı aldı.Çin, kısmen de olsa, kısa bir süre sonra ABD’de misilleme tarifeleri uygulayarak karşılık verdi. ABD daha sonra yüzde 10 ek vergi uygulayacağı 200 milyar dolarlık ticari değeri olan Çin mallarının listesini yayınladı. Morgan Stanley’nin müşterilerine gönderdiği notta, “Yıllar süren el ovuşturma ve düşüncelerden sonra, Çin nihayet, 2017'nin ortasından itibaren, “Aşil'in topuğu”gibi olan kredi artışını azaltmaya odaklanmıştı. Bütün bu vergi hamleleri Çin'i çok zor bir duruma sokuyor. Sadece tarife ve tarife dışı önlemlerin buna yönelik olduğu için değil. Zamanlama bundan daha kötü olamazdı” ifadeleri yer alıyor. Çin bankaları büyüme hedefini karşılamak için kredi tabanlı teşvik programı kapsamında 2016 yılında 12,65 trilyon yuan (1.88 trilyon dolar) kredi verdi. Söz konusu kredi patlaması ve borçlardaki hızlı artış barındırdığı finansal riskler nedeniyle endişe yaratıyor.
AB'de çelik önlemleri devreye giriyor
Avrupa Birliği, ABD'nin ithal çelik ve alüminyumdan ek gümrük vergisi almaya başlamasının ardından kendi bölgesine ithalatta başlaması beklenen artışın önüne geçmek için alınacak korunma önlemlerini bugün başlatıyor. Avrupa Komisyonu, Washington'un artırdığı gümrük vergileri nedeniyle ABD'ye satılamayan çeliğin AB piyasalarına yığılmasını önlemek için gümrük vergileri ve ithalat miktar kısıtlamalarından oluşan önlemlerin devreye alınmasını önermişti. Komisyon'un 23 çelik ürün kategorisine ayırdığı kotalar geçen üç yılın ithalat miktarları baz alınarak hazırlandı.
