Türkiye'de cari işlemler hesabı, kasımda 986 milyar dolarla üst üste 4'üncü ayında da fazla verdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Kasım 2018 dönemine ilişkin ödemeler dengesi verileri açıklandı.
Verilere göre, Türkiye'de cari işlemler hesabı kasımda 986 milyon dolar fazla verdi. Kasım ayıdaki bu performansı ile üst üste 4'üncü ay fazla veren ödemeler dengesi hesabında on iki aylık cari işlemler açığı ise 20 ayın en düşük seviyesi olan 33,9 milyar dolara indi. Cari işlemler hesabında 2017'nin Kasım ayında 4 milyar 482 milyon dolar açık oluşmuştu.
Konu ile ilgili değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, piyasaların ortalama beklentisinin 1 milyar dolar fazla verileceği yönünde olduğunu belirterek, "Son on iki aylık cari açık 33,9 milyar dolar ile belirgin gerileme gösterdi. Ayrıca, aralık ayı gümrük dış ticaret öncü verileri geçen yıla göre çok daha düşük dış açığa işaret ederek son on iki aylık cari açığın 28 milyar doların altına gerileyebileceğini de düşündürmekte." ifadelerini kullandı.
Ticaret Bakanlığı'nın, her ayın ilk iş günü bir önceki aya ilişkin resmi olmayan ihracat ve ithalat verilerini açıkladığını anımsatan Bürümcekçi, "Söz konusu verilere göre, aralık ayında ihracat 13,9 milyar dolar ve ithalat 1661 milyar dolar düzeyinde oluşmuş. Böylece, dış ticaret açığı 2,7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiş. Bu ise, dış ticaret açığının yıllık olarak belirgin azalış göstereceği anlamına geliyor." açıklamasında bulundu.
Bürümcekçi, geçen yıl cari açığı artıran faktörlerin başında gelen enerji ticaretindeki gelişmelerin devam edip etmeyeceğinin kritik olduğunu, petrol fiyatlarının son dönemdeki toparlanmaya rağmen halen 2018 yılı ortalamasının (72 dolar) belirgin altında seyretmesinin cari açığı azaltıcı etkide olduğunu belirtti.
Altın ticaretinde ise geçen yıl 8,5 milyar Dolar net açık ile 2017 yılına göre 1,5 milyar Dolar azalış kaydedildiğini ifade eden Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"Bu eğilim devam edebilir. Ayrıca, üçüncü çeyrek milli gelir ve dördüncü çeyrek öncü verilerinden görüldüğü kadarı ile ekonomik aktivitenin sert bir yavaşlama içine girdiği gözlenmektedir. Bu gelişmenin, dış ticaret açığı üzerinde diğer unsurlardan daha güçlü etkide bulunacağını düşünmekteyiz. Ayrıca, AB pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümenin 2018 yılı ilk yarısında güçlü seyretmesi ihracat açısından destekleyici olmuştu, bu bağlamda bu bölgelerden gelen yavaşlama sinyallerinin ne ölçüde ihracatı etkileyeceği takip edilecektir.
Aralık ayında ihracat artışının durması bu yönde bir sinyal olabilir. Buna karşılık, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir. Bu doğrultuda, 2019 yıl sonu tahminimizi 22 milyar dolar açık olarak belirlerken, risklerin aşağı yönde devam ettiğini belirtmeliyiz."
"Düşük seviyede bulunan petrol fiyatları cari dengedeki iyileşmeyi destekliyor"
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı da cari dengenin kasım ayında fazla vermeye devam ederek, yıllık açıktaki düşüşü hızlandırdığını kaydetti. Kasım ayında beklentilere yakın seviyede 0,99 milyar dolarlık fazla sonrasında, yıllık cari açığın ekim sonundaki 39,4 milyar dolardan kasım sonunda 33,9 milyar dolara gerilediğini belirten Tokalı şunları ifade etti: "Aralık ayına ilişkin ilk tahminlerimiz, cari dengenin aylık 1,4 milyar dolar seviyesinde sınırlı açık vereceği dolayısıyla yıllık açıktaki gerilemenin devam ederek 33,9 milyar dolar seviyesinden 27,5 milyar dolar civarına inebileceği yönünde.
Hem kur hem de talep gelişmelerine ek olarak, ihracatı destekleyici yeni program anlayışı, ılımlı enerji fiyatları ve baz etkisi doğrultusunda, yıllık cari açıktaki düşüşün özellikle bu yılın ilk yarısında hızla devam edeceğini ve yılı 19 milyar dolar civarında tamamlayabileceğini tahmin ediyoruz."
Kasım ayı cari fazlasını destekleyen gelişmelerde, dış açıktaki sert düşüşe ek olarak, bavul ticareti ve navlun gelirlerinde iyileşme, güçlü turizm gelirleri ve doğrudan yatırımlarla ilgili kar transferlerinin azalışta olması gibi unsurların etkili olduğunu ifade eden Tokalı, diğer taraftan, yükselen faizler nedeniyle artmaya devam eden ve 1 milyar dolar seviyesine ulaşan dış borç faiz ödemeleri ile portföy yatırımlarına ait giderlerin, cari açıktaki düşüşü sınırlandıran unsurlar olarak kaldığını söyledi.
Tokalı, kurun mevcut seviyeleri, son dönemde toparlanma eğilimi gösterse de halen düşük seviyelerde bulunan petrol fiyatları ve ekonomideki yavaşlama sinyallerinin, cari dengedeki iyileşmenin devam edeceğini gösterdiğini bildirerek, "Finansman tarafında da, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) sıkılaştırıcı politikalarında yavaşlama, gelişen ülke piyasalarına sermaye girişini destekleyebilecek olması dolayısıyla olumlu olarak yorumlanabilecek olmasına karşılık, küresel sermayenin gelişen piyasalara akışında yavaşlamaya neden olan ticaret savaşlarının ne şekilde ilerleyeceği temkinlilik noktası olarak beliriyor." ifadelerini kullandı.
"2018 yılında cari işlemler açığının 27- 28 milyar Dolar civarında olabilir"
İntegral Yatırım Araştırma Uzmanı Seda Yalcinkaya Özer ise cari işlemler dengesinde yıllık olarak gerilemenin devam etmesini beklediklerini belirterek, 2018 yılında cari işlemler açığının 27- 28 milyar dolar civarında olabileceğini söyledi.
Cari işlemler dengesinde ithalattaki daralmanın en önemli gösterge olduğunu bildiren Özer şunları kaydetti:
"Bununla birlikte altın ithalatındaki daralma da cari işlemler dengesine olumlu yansıdı. 2017 yılı kasım ayında altın ithalatı 16,2 milyar dolar seviyesinde iken 2018 yılı kasım ayında 12,8 milyar dolara geriledi. Bunun net bir şekilde olumlu etkisini cari işlemler dengesinde görüyoruz. Aynı zamanda turizm gelirlerindeki artış 2018 yılında pozitif bir katkı yaratmasıyla birlikte 2019 yılında 70 milyon turist hedefi dikkate alındığında 2019 yılında da turizm gelirlerinin pozitif yansımasını alacağız gibi duruyor."
Özer, şu anda ekonomik koşullar daralmayı gösterdiği ve talep koşulları azaldığı için cari işlemler dengesinde iyileşmenin sürdüğüne işaret ederek, yıllık cari açığın ilk yarıda düşüşünü sürdürmesini, ikinci yarıdan itibaren ise yeniden yükselmesini beklediklerini dile getirdi.
