İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, parlamentonun Brexit anlaşmasını reddetmesi durumunda ülkenin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma sürecinin “felce uğrayacağını” söyledi. İngiliz kamu yayın kuruluşu BBC’ye açıklamalarda bulunan Hunt, gelecek hafta İngiliz parlamentosunda oylanacak Brexit anlaşmasıyla ilgili, “Eğer bu anlaşma reddedilirse, varacağımız yer başka türden bir Brexit değil, Brexit’in felce uğraması olacak. Brexit felci de nihayetinde Brexit’in gerçekleşmemesine varabilir.” dedi.
Brexit’ten geri dönülmesinin İngiltere’nin uluslararası şöhretine zarar vereceğini belirten Hunt, “AB’den ayrılmaya karar verip sonunda her ne nedenle olursa olsun bunu gerçekleştiremeyeceğimizi görmek, emanete inanılmaz derecede büyük bir ihanet olur.” diye konuştu.
Parlamentonun Brexit anlaşmasında en çok tepki gösterdiği “tedbir maddesi” ile ilgili olarak da Hunt, Başbakan Theresa May’in bu maddenin geçici nitelikte olduğuna dair AB’deki muhataplarından yasal güvence alma gayretinin sürdüğünü kaydetti.
Hunt, anlaşmaya ret oyu vereceğini ilan eden sert Brexit yanlısı bazı milletvekillerinin de Brexit’in bütünüyle tehlikeye gireceğini görerek anlaşmaya destek kararı vermeye başladığını iddia etti.
Brexit anlaşması
İngiltere'de parlamento hükümetin AB ile vardığı Brexit anlaşmasını 15 Ocak'ta oylayacak. Geçen ay yapılması planlanan oylama, May'in yeterli çoğunluğu bulamayacağını görmesi üzerine son anda ertelenmişti ancak bu hafta parlamentoda Brexit'e ilişkin 2 kritik oylamayı kaybeden May'in, Brexit anlaşmasını da parlamentodan geçirmesine ihtimal verilmiyor.
Önceki yıl yapılan erken seçimde parlamentodaki çoğunluğu yitiren May, Kuzey İrlanda'nın aşırı sağ Demokratik Birlik Partisinin (DUP) dışarıdan desteğiyle azınlık hükümeti kurabilmişti. Brexit yanlısı DUP, May'in Brexit anlaşmasına içerdiği "tedbir maddesi" yüzünden ret oyu vereceğini açıklamıştı. May'in kendi partisi içinde de çok sayıda milletvekilinin oylamada muhalefetle hareket ederek ret oyu vermesi bekleniyor.
Tartışılan anlaşma
May'in kasım ayında AB ile vardığı 585 sayfalık Brexit anlaşması ülkede hiçbir kesimi memnun etmemişti. Brexit anlaşmasının en çok tepki çeken yönünü "tedbir maddesi" oluşturuyor. İngiltere ile AB arasında öngörülen 2 yıllık geçiş sürecinde kapsamlı bir serbest ticaret anlaşmasına varılamaması halinde otomatik olarak devreye girecek bu madde, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile İngiltere'nin parçası olan Kuzey İrlanda arasında Brexit sonrasında fiziki sınır oluşmasını engellemeyi amaçlıyor.
"Tedbir maddesi" ile İngiltere'nin bütünü, belirsiz bir süre için AB ile Gümrük Birliği içinde kalacak. İngiltere'nin tek yanlı olarak çekilemeyeceği bu düzenleme içinde ülkenin bazı AB kurallarına da tabi olmayı sürdürmesi gerekiyor. "Tedbir maddesinin" AB ile daha yakın bir ilişki içinde kalmasını öngördüğü Kuzey İrlanda ile İngiltere arasında mal dolaşımında ise "düzenleyici kontroller" yapılması yer alıyor.
Eleştirenler, bu maddeyle İngiltere'nin toprak ve anayasal bütünlüğünün zarar göreceğini ileri sürüyor. Anlaşmaya göre, İngiltere'deki AB vatandaşları ile AB ülkelerindeki İngiliz vatandaşlarının kazanılmış hakları korunacak, İngiltere ayrıca AB'ye 40 milyar sterlini bulan bir "ayrılık ücreti" ödeyecek.
İhtimaller
Theresa May, anlaşmanın reddedilmesi halinde ülkenin AB'den anlaşmasız olarak ayrılacağını, aksi takdirde Brexit'in bütünüyle iptal edilmesi tehlikesi bulunduğunu açıklamıştı. Başbakan May, Brexit anlaşmasının parlamentodan onay alamaması ihtimaline karşı ülkesinin AB'den anlaşmasız olarak ayrılması için hazırlıklara hız vermişti. İngiliz hükümeti anlaşmasız ayrılık senaryosuna hazırlıklar için 2 milyar sterlin bütçe ayırırken, iç güvenlikte ve gümrük kapılarında askeri birliklerin görevlendirilmesi gündeme alınmıştı ancak parlamento salı günü yapılan oylamada May'in anlaşmasız ayrılık için ayırdığı bütçenin kullanılmasını milletvekillerinin onayına bırakarak bu ihtimali zayıflatmıştı.
Son olarak parlamento önceki aldığı kararla, Brexit anlaşmasının reddedilmesi halinde May'in 3 gün içinde alternatif senaryosunu parlamentoya sunmasını kararlaştırmıştı. Bu, 15 Ocak'taki oylamayı kaybetmesi halinde AB'den yeni tavizler alarak ikinci bir oylamaya gitmeyi planlayan May'e ihtiyacı olan sürenin bırakılmaması anlamına geliyor.
Ülkede Brexit konusunda yeni bir referandum yapılması için kampanya yürüten gruplar da bulunuyor. Macar asıllı ABD'li iş adamı George Soros'un ve eski başbakanlardan Tony Blair gibi figürlerin de destek verdiği yeni referandum kampanyaları ülkede giderek güç kazanıyor. İngiltere 23 Haziran 2016'da yapılan referandumla yüzde 48'e karşı yüzde 52 ile Brexit kararı almıştı. İngiltere'nin normal sürecin işlemesi halinde 29 Mart'ta AB'den resmen ayrılması gerekiyor.
