Bakü dün önemli bir zirveye ev sahipliği yaparken, ilk kez Azerbaycan, Rusya ve İran liderlerini buluşturan üçlü format dikkat çekti. Liderler, kabul ettikleri ortak bildiride uluslararası teröre karşı ortak mücadele, bölgesel ekonomik işbirliği ve enerji-taşımacılık projeleri için ortak işbirliği vurgusu yaptı. Kuzeyden Güneye inen demiryolu projesi üç ülkenin en çok önemsediği konu olarak vitrine çıktı. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin bir sonraki zirvenin Tahran’da yapılması teklifi de kabul gördü.
Bakü’de Haydar Aliyev Merkezi’nde yapılan bu zirve, yarın St. Petersburg’ta yapılacak bir başka üçlü zirve öncesi de önemli temaslara sahne oldu. Yarın Putin, Azerbaycan ve Ermenistan cumhurbaşkanları ile buluşup Dağlık Karabağ sorununu masaya yatıracak.
Zirvede konuşan Putin, İran ve Azerbaycan’la üçlü işbirliği formatında ilk kez buluştuklarını vurgulayarak, “Bugün ilişkilerimizde yeni sayfa açıyoruz. Böyle bir formata ihtiyaç vardı. Her üç ülke de bölgesel ve küresel sorunlarda koordine sağlamaya, çok yönlü ticari ve ekonomik ilişkileri pekiştirmekte istekli” dedi.
Zirveye damgasını vuran proje ise Kuzey-Güney demiryolu hattı oldu:
Rusya, İran ve Hindistan’ın 2000 yılında üzerinde anlaştığı, daha sonra Belarus, Kazakistan, Tacikistan, Kırgızistan, Ermenistan ve Azerbaycan’ın da belli aşamalarına katıldığı Kuzey-Güney demiryolu hattı üç güzergahtan oluşuyor.
Hazar ötesi güzergahında ulaşım Rusya’nın Astrahan, Olya ve Mahaçkale limanlarıyla İran’ın Enzeli, Emirabat ve Nouşehr limanları arasında gerçekleştiriliyor. Doğu güzergahı Kazakistan ve Türkmenistan’dan geçerek Rusya ile İran’ı birleştiriyor.
Batı güzergahı ise Astrahan ve Mahaçkale’den geçerek Azerbaycan üzerinden İran sınırına varıyor. Bu güzergahta inşası devam eden Astara-Reşt-Kazvin hattı ile Rusya ve İran arasında Azerbaycan’dan geçen yeni demiryolu hattının oluşturulması planlanıyor. Her üç güzergah da İran’dan geçerek Basra Körfezi ve Hindistan’a kadar uzanıyor.
