Küresel piyasalarda büyük bir dalgalanmaya neden olan ticaret savaşı olasılığının şimdilik azalması yatırımcıya rahat bir nefes aldırdı. Jeopolitik riskler, Fed'in parasal politikasını sıkılaştırması ve birçok ülkedeki siyasi sorunlar nedeniyle riskli varlıklardan uzak durmayı tercih eden yatırımcı, ABD ile Çin'in ateşkes ilan etmesinin ekonomiye doping etkisi yapacağı beklentisiyle borsalara, dolara ve petrole yöneldi.
Çin ve ABD arasında bir hafta süren ticaret toplantıları sonunda, iki ülke karşılıklı olarak açıklamış oldukları ek gümrük vergilerini durdurma kararı aldı. İki tarafın bir noktada kaçınılmaz görünen doğrudan çarpışmayı başarılı bir şekilde önlemesi ve uzlaşmanın ekonomik büyümeyi hızlandıracağı beklentisi piyasaları hareketlendirdi.
Dolar güçlendi, gelişen ülke paralarında baskı arttı
ABD ve Çin arasındaki ticaret gerilimlerini hafifleyeceğine ilişkin umutların risk iştahını artırmasının ardından dolar yükselişini devam ettirdi. Doların başlıca altı para birimi karşısındaki seyrini izleyen endeks 93.860'a ulaşarak beş ayın yeni zirvesini gördü. İtalya'da yeni hükümetin harcamalarda artış öngören programının euroyu sıkıştırmasıyla euro/dolar 1.1723'e geriledi. Güçlü dolar, başta TL olmak üzere gelişen ülke paralarında satışların artmasına neden oldu. Dolar/TL 4.60’a dayanırken, Türkiye'de 10 yıllık tahvillerin faizi 11 baz puanlık yükselişle yüzde 15.17'ye ulaşarak rekor tazeledi. Güney Afrika Randı dolar karşısında 12.85 ile 5 ayın en büyük seviyesine geriledi. Güney Kore Wonu, Hindistan Rupisi, Endonezya Rupisi, Malezya Ringiti, Tayland Bahtı da dün değer kaybedenler kulübündeydi. JP Morgan'ın gelişen ülke paraları endeksi dün 66 puanın altına inerek yılın en düşük seviyesine geriledi.
Borsalara alım geldi
İki taraf arasındaki anlaşma özellikle Çin borsalarına yaradı. Asya-Pasifik borsalarını izleyen MSCI endeksi Çin genelindeki güçlü kazanımlar öncülüğünde ilk işlemlerde yüzde 0.55 yükseldi. Hong Kong'un Hang Seng endeksi yüzde 1, Tayvan hisseleri yüzde 1.1 ve Çin anakara hisseleri yüzde 0.4 yükseldi. Japonya'nın Nikkei endeksi yüzde 0.4 yükseldi. Avrupa'da ise İtalya borsaları yeni hükümetin yarattığı baskıyla gerilerken, STOXX 600 endeksi 3 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Londra'da FTSE 100 yüzde 0.9 artarak yeni bir rekora ulaştı.
Petrol, ekonominin büyümesinden destek aldı
Ticaret savaşını askıya alınması uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarını yükseltti. ICE'de Brent petrolünün varil fiyatı dün sabah 79,19 dolar seviyesini gördü. NYMEX'de Batı Teksas petrolü de 43 cent artışla 71,71 dolar/ varile çıktı. Analistler, ABD ile Çin arasındaki ticari anlaşmazlıkların zaman içinde müzakereler yoluyla ortadan kaldırılması yönünde varılan uzlaşmanın global ekonomik büyümeyi hızlandıracağı umutlarının petrole destek verdiğini vurguluyorlar. Diğer taraftan dünyanın en büyük rezervlerinden birine sahip olan Venezuela'daki seçimlerde Nicolas Maduro yeniden devlet başkanı seçilirken, ABD tarafının seçimleri kınaması ve ek yaptırımların getirilebileceğinden bahsetmesi petrol piyasasında fiyatları yukarı iten bir diğer faktör oldu.
Bakır ve tahıl piyasalarında fiyatlar yükseldi
Ticari gerilimin azalmasının ekonomiye destek vereceği beklentisi bakır fiyatlarında son iki haftadır görülen 6,765 $/ton-6,900 $/ton işlem bandının yukarı doğru kırılmasını sağladı. Londra Metal Borsası'nda (LME) üç aylık bakırın tonu dün 6.911 dolardan satıldı. Ticaret savaşının en çok vuracağından korkulan ürünlerin başında gelen Amerikan soyası ve tahıl ürünleri de dün prim yaptı. Chicago'da soya fasulyesi fiyatı yüzde 2'den fazla artarak 10.23 dolar/buşel düzeyine çıktı. Buğday ve mısır fiyatları da yüzde 1'den fazla artarak sırasıyla 5.24 $/buşel ve 4.06/4/buşel oldu.
ABD, petrol, gaz ve gıda ihracatını artırmak istiyor
Çin Dışişleri Bakanlığı, ABD ile ticaret konusunda gerilim yaşanmasını istemediğini açıklarken, ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin de "Ticaret savaşını beklemeye alıyoruz" dedi. Bu kapsamda Çin, aradaki ticaret dengesizliğini azaltmak için ABD'den daha çok mal ve hizmet alma sözü de verdi. Ortak bildiride "Taraflar Çin'in ABD'den tarım ve enerji ürünleri ithalatında anlamlı bir artışta anlaştı. ABD'nin 2017'de Çin'e toplam petrol ve doğalgaz satışı 4.3 milyar dolardı. 2018'in ilk çeyreğinde ise ABD'den alınan petrolün faturası 2 milyar dolara çıktı. İran'dan tedarik edilen petrolün yerine Amerikan petrolü konması halinde yılın ikinci yarısında Çin'in alımlarının 9-11 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Diğer yandan Çin'in soya alımlarını yeniden ABD'ye yönlendirmesiyle bu yılki ticaret faturasına 6 milyar dolar tutarında 14 milyon tonluk soya ihracatı ekleyebileceği belirtiliyor. Çin'in sığır eti, domuz eti ve kümes hayvanları alımlarını artırması da gündemde. Ancak bu alandaki sıkı düzenlemeler nedeniyle ABD'nin ithalatının sınırlı kalması bekleniyor.
Kaynak: Evrim KÜÇÜK / DÜNYA
