Araştırma ve geliştirme (Ar&Ge) ekonomik büyümenin devam ettirilmesi, yeni istihdam yaratılması, endüstriyel rekabet gücü, ulusal güvenlik, enerji, tarım ve çevrenin korunması gibi konularda merkezi bir rol oynuyor. Hem hükümetler hem de şirketler Ar&Ge yatırımlarını hızlı bir şekilde artırıyor. Dünyada 2000 yılından bu yana toplam Ar&Ge harcamaları ikiye katlanmış durumda. Ar&Ge harcamalarında ABD liderliğini koruyor ancak Asya'da bu alanda iddialı şekilde büyüyor. ABD merkezli Endüstriyel Araştırma Merkezi'nin (IRI) verilerine göre Çin'de harcamaların yıllık artışı hızı yüzde 7 ile ABD ve Avrupa'nın iki katına çıktı. Asya'nın küresel Ar&Ge yatırımları içindeki payı da yüzde 42'ye ulaştı.
Asya ülkeleri ABD'yi zorlamaya başladı
ABD Kongre Araştırma servisine göre, en kapsamlı verinin elde edildiği 2015 rakamlarına göre küresel Ar&Ge harcamaları yılda 1.75 trilyon dolar. 2017'de küresel Ar&Ge harcamalarının 2 trilyon doları aşacağını öngörülüyor. 20. yüzyılda bilim ve teknolojide lider olarak karşımıza çıkan ABD, Ar&Ge harcamalarında liderliğini koruyor. 1960 yılında küresel Ar&Ge harcamalarının yüzde 69'unu gerçekleştiren ABD şu an dünyada yüzde 29 pay ile hala birinci sırada. Ancak son 10 yılda yapılan harcamalarda meydana gelen artışın önemli bölümünü Asya ülkelerinin, özellikle de Çin'in oluşturduğu görülüyor. Çin'de Ar&Ge harcamaları şu an yıllık yüzde 7 ile Avrupa ve ABD'den daha büyük adımlarla artıyor. Çin'in harcamalarının büyüklüğü Japonya ve Almanya'nın yaptığı harcamaların toplamından fazla.
GSYH'den en büyük payı Güney Kore ayırıyor
Parasal büyüklük olarak bakıldığında ABD, yılda 463 milyar dolarla dünyada en fazla Ar&Ge harcaması yapan ülke. ABD'yi 377 milyar dolarla Çin ve 346 milyar dolarla Avrupa Birliği takip ediyor. Ancak harcamaların ülke ekonomisine oranı olarak bakıldığında listenin tepesinde Güney Kore bulunuyor. Bu ülkedeki Ar&Ge harcamalarının GSYH'ye oranı 2015 yılı itibariyle yüzde 4.23.
Küresel Ar&Ge yatırımları G20 ülkelerinde yoğunlaşmış durumda. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu G20'nin Ar&Ge harcamalarının dünyadaki payı yüzde 92 civarında. Ayrıca dünyadaki patent başvurularının yüzde 94'ü de bu ülkelerde yapılıyor.
Şirketlerde Ar&Ge'nin lideri Amazon oldu
Şirket bazında bakıldığında Ar&Ge harcamalarının sektör değiştirmesi dikkati çekiyor. Çok değil, 10 yıl öncesine kadar en büyük Ar&Ge yatırımcıları ilaç devi Pfizer ya da General Motors, Volkswagen gibi otomobil üreticileriydi. Şimdi ise Ar&Ge listesinin zirvesinde teknoloji şirketleri oturuyor. Visual Capitalist tarafından hazırlanan en çok Ar&Ge harcaması yapası şirketler sıralamasında ilk beş şirkette, Volkswagen hariç Amazon, Alphabet, Intel ve Samsung yer alıyor. Online satış devi Amazon, son 12 ayda yaptığı 17 milyar doları aşan harcamasıyla listenin tepesinde. Amazon, bilanço açıklamalarında Ar&Ge harcamalarını doğrudan listelemiyor, bunun yerine Ar&Ge harcamalarını 'Teknoloji ve İçerik' başlığı altında sınıflandırıyor.
Kaynak. Evrim KÜÇÜK / DÜNYA
